Ik blijf het een raar gegeven vinden dat net Toscane, waar mijn geliefde Sangiovese voor zulke fantastische wijnen zorgt, de geboorteplaats is van de zogenaamde Super Tuscan wijnen. Deze benaming slaat op Toscaanse wijnen die niet gestoeld zijn op Sangiovese maar wel op de Franse druivenrassen.
Even geheel terzijde toch mijn bewondering uiten voor de geweldige commerciële vondst deze benaming de wereld in te sturen!!
Achter deze Super Tuscan wijnen zit echter een hele geschiedenis en het succes van deze wijnen is er niet zonder slag of stoot gekomen. Hiervoor nemen we de teletijdmachine van Professor Gobelijn en gaan we terug naar het Bolgheri van de VIII Eeuw AD. De regio was toen nog volop een moerassig gebied en na de Etrusken en de Romeinen hadden de Lombarden het in deze tijden voor het zeggen. Niet dat dit gegeven op zich zo belangrijk is maar het is rond deze tijdspanne dat hun leider luisterde naar de naam Walfredo. Wilfrid of San Walfredo wordt beschouwd als de voorvader van de Gherardesca familie. En het is net deze familie die een vooraanstaande rol heeft gespeeld in de geschiedenis van de wijnbouw in Bolgheri!
De naam San Walfredo zal bij menig wijnliefhebber bekend in de oren klinken want het is de Super Tuscan van Tenuta Guado al Tasso (van Antinori, waarover later meer), een 100% Merlot met een meer dan fatsoenlijk prijskaartje.
We maken een sprong naar het einde van de XVI Eeuw en zien hier de Gherardesca’s op het voorplan verschijnen. De familie had ondertussen de nodige aanzien verworven en waren tot de adelstand benoemd. Ze namen het besluit om in het vlakke Bolgheri de wijnbouw echt op poten te zetten en kozen hiervoor de landgoederen San Guido (vandaag Tenuta San Guido met Sassicaia) en Belvedere (vandaag Ornellaia en Guado al Tasso). Het was echter wachten tot Guidalberto (jawel de die) op de proppen kwam waardoor Bolgheri voor het eerst van de faam en roem kon ruiken. Hij was het die de fameuze cipressen avenue plantte die Bolgheri verbindt met San Guido en die nog steeds voor een prachtig en machtig plaatje zorgt.
“I cipressi che a Bolgheri alti e schietti
Van da San Guido in duplice filar,
Quasi in corsa giganti giovinetti,
Mi balzarono incontro e mi guardar.
Bei cipressetti, cipressetti miei,
fedeli amici d’un tempo migliore,
oh di che cuor con voi mi resterei
guardando lor rispondeva – oh di che cuore!”
(Gedicht Davanti a San Guido)
Enter de 20e Eeuw wanneer Marchese Mario Incisa Della Rocchetta huwt met Gravin Clarice Della Gherardesca en haar zuster Carlotta, Marchese Niccolò Antinori aan de haak slaagt. Het zijn deze twee families die de voorvaderen zijn van wat later uit zal groeien tot ’s wereldberoemde Sassicaia wijnen.
Mario Incisa besloot zijn voorliefde voor de Franse wijnen te volgen en was verantwoordelijk voor de aanplant van de Franse rassen. Piero Antinori (zoon van Niccolò) op zijn beurt nam de beslissing om de Sassicaia wijn, die tot dan enkel voor de familie en goede vrienden werd gemaakt, te commercialiseren.
Misschien nog belangrijker was het besluit dat hij hun lot verbond aan de toen jonge wijnmaker Giacomo Tachis. Onder deze man zijn vakkundige leiding verscheen de eerste Sassicaia wijn wereldwijd officieel in 1972 (1968 vintage). De start van een succesverhaal zonder einde, zowel nationaal als internationaal. In die mate dat in een blindproeverij van Decanter in 1978 Sassicaia als beste Cabernet gebaseerde wijn werd verkozen en de reputatie van de wijn in 1985 helemaal naar de wijnhemel werd gekatapulteerd toen Robert Parker voor het eerst 100 punten toekende aan een Italiaanse wijn. Een wijn die toen nog op de markt kwam als een Vino da Tavola.
Een benaming die de trots van de families Gherardesca en Antinori niet konden dragen en die officieel leidde tot de benaming ‘Super Tuscan’. Een hoogstaande rode wijn uit Toscane van Cabernet of Merlot die niet onder een regionale appellatie mocht vallen omwille van de strenge wetgeving!
Hulde trouwens aan de ondertussen overleden Giacomo Tachis die naast Sassicaia ook zijn naam mag zetten onder andere iconische wijnen zoals Tignanello en Solaia. Super Tuscans die niet uit de Bolgheri regio komen maar die hun uitbreiding kenden naar Chianti Classico.
En waarom vertellen we dit alles nu? Ha, wijnmeester Peter van Amici zorgde voor een Super Tuscan degustatie van Bolgheri wijnen en Toscana Igt wijnen uit de Chianti Classico en Maremma! Als dat al geen goede reden is ;-)…
Bolgheri – Enkele weetjes:
- Bolgheri vinden we in Midden Italië, in Toscane niet ver van de Tyrreense kust.
- Het is een zeer klein wijngebied van enkel één straat (Via Aurelia) van 13 kilometer die Bolgheri verbindt met Castagneto Carducci (van het zuiden naar het noorden) en die van het oosten naar het westen een 7 kilometer breed is.
- Het is verboden om wijngaarden aan te planten ten westen van de Via Aurelia.
- De wijngaarden liggen op een hoogte van 10 tot 380 meter boven de zeespiegel
- De bodem heeft niet minder dan 27 aparte units die van alluviale en marine oorsprong zijn (studie uitgevoerd door Professor Attilio Scienza van 1990 tot 2006). De meesten hiervan zijn rijk aan zand, klei, leem en fijne kiezel.
- Bolgheri werd pas in 1983 een DOC en ironisch genoeg was dit toen voor enkel witte en rosé wijnen.
- Er moest tot in 1994 gewacht worden alvorens ook de rode wijnen als een Bolgheri Rosso DOC op markt mochten komen. Eveneens werd er in 1994 een Bolgheri Superiore toegestaan én kreeg Sassicaia als eerbetoon de toestemming om als subzone op het etiket te verschijnen
- Ondertussen is Bolgheri Sassicaia een aparte DOC ( sinds 2013).
- De druiven die voor de Bolgheri Rosso of Bolgheri Superiore moeten zorgen zijn: Cabernet Sauvignon, Merlot en Cabernet Franc (0 tot 100%). Syrah en Sangiovese (van 0 tot 50%) en andere complementaire rassen zoals onder andere Petit Verdot tot maximaal 30%.
- Bolgheri Sassicaia DOC is niet enkel een eerbetoon maar moet voor de bescherming zorgen voor de oorspronkelijke wijn. Vandaar dat Cabernet Sauvignon minimaal voor 80% aanwezig moet zijn en enkel mag aangevuld worden tot 20% met Cabernet Franc.
- Witte Bolgheri wijnen moeten hoofdzakelijk gemaakt worden van Vermentino en kunnen aangevuld worden met andere rassen die eigen zijn aan de regio. Viognier en Sauvignon Blanc zijn de meest gangbare.
- Er in de omgeving van Lille een bekend gezegde de ronde doet: Van zodra ze in Bordeaux even lekkere wijnen kunnen maken van hun druiven als in Toscane, ondergetekende ook liefhebber zal worden van Bordeaux wijnen!
Super Tuscans – The tasting:
- Aia Vecchia Sor Ugo Bolgheri Superiore DOC 2013
Blend van Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc en Petit Verdot. 18 maanden rijping in barriques.
Donkere kersenrode kleur. De neus heeft een zeer kruidig karakter die de Cabernet toetsen moeilijk verbergen kan. Vanille, rozemarijn met nog steeds een waaier van wat rijpere kersen. Walsen geeft duidelijkere impressies van de tertiaire aroma’s zoals koffie en ceder. In de smaak tonen de tannine zich. Ze zijn omringd door fruit maar vooral door specerijen. De afdronk mocht langer.
Punten: 84/100 (Te koop bij De tafel van 6 – 32,00 €) - Campo al Mare Baia al Vento Bolgheri Superiore DOC 2009
Wijn van hoofdzakelijk Merlot (90%), aangevuld met 10% Cabernet Franc die gedurende 30 maanden gerijpt heeft in Franse eiken barriques en tonneaux.
Ondanks zijn respectabele leeftijd heeft de wijn nog steeds een diep donkerrode kleur. Het is frappant dat ondanks de meerderheid van de Merlot, het de Cabernet Franc is die het meest duidelijk naar voor komt. Frisse, groene kruiden, specerijen, vegetaal. Het fruit is er nog steeds en neigt meer naar het wat rijpere gedroogde fruit. De mond geeft nog voldoening! De tannine geven nog steeds de nodige kracht. De wijn bezit diepte en blijft lang aanwezig. Ondanks het feit dat je niet echt een bloemlezing kan geven is dit eenvoudigweg een mooie wijn!
Punten: 87/100 (Te koop bij Broekmans – 35,00 €) - Michele Satta Cavaliere Toscana IGT 2013
Het is een pure Sangiovese die zijn vinificatie krijgt in 30 hl open vaten en nadien voor 18 maanden rijpt in betonnen cuves. Deze wijn valt niet onder de noemer van Super Tuscan.
Vanaf de aanzet is het duidelijk dat dit een Sangiovese wijn is. Kersenrood al in de kleur en bulkend van de kersen in de geur. Duidelijk een glas waar je mee moet werken om wat meer aroma’s dan de kersen boven te krijgen. Het parfum van de viooltjes zit verscholen en na een tijdje in het glas komt er wel wat tabak en chocolade opzetten. Bij de kruidigheid komen we niet veel verder dan ‘wat peper’. We proeven een wijn met een correcte aciditeit, ingetogen tannine met wat verfijning. Toch blijft een echte smaaksensatie achterwege en hebben we het gevoel dat de wijn beter gedronken zou worden dan nog bewaard te worden.
Punten 84/100 (Te koop bij Licata – 48,00 €) - Poggio Verrano Dromos Toscana IGT 2006
Maremma wijn van 40% Cabernet Sauvignon, 30% Merlot, 15% Alicante, 10% Sangiovese en 5% Cabernet Franc. Rijping van 20 maanden in Franse eiken barriques en 24 maanden op fles.
Diep doorkleurde donkerrode wijn. Het bouquet speelt geen hide and seek, het geeft onmiddellijk waar de wijn voor staat. En dat is nogal wat! Het fruit is zo zwart als een moor van kleur met braam, pruim en de donkerste kersen. Vele kruidige toetsen die bij elke wals naar links of rechts een nieuw aroma bovenbrengen. Paprika, potloodslijpsel, soisbois, cacao, mokka, tabak, ceder. De houtintegratie is subliem. Mondvullend van smaak en ook hier worden er geen doekjes om gewonden. Hier ben ik dan zeggen de tannine, weliswaar met voldoende rondeur en balancerend op het net niet te rijpe fruit. En waar zit de fraicheur dan? De zuren zetten niet aan van bij de start maar komen wel geleidelijk aan opzetten. Gelukkig maar want dat maakt van deze 2006 (je zou het niet zeggen) een heerlijk glas wijn. Het doet me eraan herinneren dat de Dromos niet langer deel uit maakt van onze wijnkelder en we daar toch verandering in moeten brengen.
Punten: 90/100 (Te koop bij Favino – 42,00 €) - Ca’Marcanda – Gaja Promis Toscana IGT 2013
12 maanden rijping op barriques krijgt deze blend van 55% Merlot, 35% Syrah en 10% Sangiovese.
Kersenrood van kleur. Een glas met een mooi bouquet! Aroma’s van gedroogd fruit, rijpe kers, groene kruiden, theebladeren, kaneel, laurier, peper en karamel omringd door de nodige sousbois. In de smaak zijn de tannine uiterst mooi verweven in het geheel. Je zal ze van bij de aanzet opmerken al komen de zuren niet veel later piepen. Ook de houtlagering is perfect geïntegreerd in het geheel. Hoewel het fruit wat op de achtergrond zit veert het na enige tijd toch op. Lang aanwezig. Nu nog mooi, maar toch… drinken zou ik adviseren.
Punten: 87/100 (Te koop bij Bovino – 50,90 €) - Castello dei Rampolla Sammarco Toscana IGT 2011
Cabernet Sauvignon gebaseerde wijn met kleine percentages van Sangiovese en Merlot. Houtrijping voor 12 tot 15 maanden in deels tonneaux en deels foeders van 12 HL. Nadien rijpt de wijn verder in de fles voor maximaal 24 maanden.
Donkerrode kleur met een bruin randje en stevig tranend. Het zwarte fruit primeert met voornamelijk braambessen. Opmerkelijk dat er zelfs nog wat klein rood fruit komt opzetten na het walsen. Naast de vele kruiden/specerijen moeten we de geuren voornamelijk in de branderige geurclub gaan zoeken; cacao, tabak, leder… Eveneens present zijn grafiet en sousbois. Van smaak is de wijn zeer mondvullend, zeer evenwichtig vooral. De tannine zijn present, de zuren vullen mooi aan en het fruit is omnipresent. Het is een knappe boeiende wijn die voldoende lang draagt en die ik met heel veel plezier zou nuttigen bij een knetterend haardvuur in goed gezelschap.
Punten: 91/100 (Te koop bij De gouden ton – 80,00 €) - Campo alla Sughera Toscana IGT 2012
Leuke blend van 50% Petit Verdot en 50% Cabernet Franc met een rijping van 18 maanden in barriques en 18 maanden in de fles.
Mooie donkerrode kleur. Petit Verdot is een druif die je niet al te vaak tegenkomt maar die eens in het glas zo duidelijk te herkennen is met zijn typische florale smeltkroes van viooltjes en seringen en de duidelijke toets van salie. Deze geuren kan je dan ook herkennen in deze Campo alla Sughera. Maar het bouquet beperkt zich zeker niet tot enkel deze aroma’s. Neen, we snuiven ook de geuren van de talrijk aanwezige kersen, thee, laurier, zoethout, cederhout, cassis, potloodslijpsel en een vleugje vanille. In de mond veel rijpheid, licht zwoel met vele zuiderse kruiden. De zuren spelen een perfecte rol en trekken alles in een evenwicht. Het geheel laat zich lang proeven en biedt een smakelijk glas wijn.
Punten: 90/100 (Te koop bij Licata – 84,00 €) - Brancaia Il Blu Toscana IGT 2013
We eindigen onze proeverij met Il Blu. Een wijn van 70% Merlot, 25% Sangiovese en 5% Cabernet Sauvignon die gedurende 20 maanden rijpt in barriques en een aanvullend jaar in de fles.
Diep karmijnrood met heerlijk gekleurde tranen. Veel fruit van vooral het donkere, zwarte type. Een fijn geurend kruidentuiltje, cacao, paprika, ceder, munt, gedroogde pruim en een positieve animale noot. Van smaak blijft dit maar dansen in de mond en voelt het geheel nog zeer fris, bijna jong zelfs, aan. Tannine, zuren en houtlagering spelen hier ideaal op elkaar in. Het resultaat is een heerlijke afsluiter van de avond.
Punten 91/100 (Te koop bij Leirovins – 91,50 €)
Filed under: amici | Tagged: aia vecchia, amici, antinori, baia al vento, Bolgheri, brancaia, ca'marcanda, cabernet franc, cabernet sauvignon, campo al mare, campo alle sughera, castagneto carducci, castello dei rampolla, cavaliere, chianti classico, dromos, gaja, gherardesca, giacomo tachis, guado al tasso, il blu, Maremma, merlot, michele satta, ornellaia, petit verdot, poggio verrano, promis, Sangiovese, sanguido, sassicaia, solaia, sor ugo, super tuscan, Syrah, tignanello, Toscane, Vermentino, via aurelia, walfredo, wijn, wijnkennis | Leave a comment »