Barolo – A wine worth devoting yourself to

Er schuilt absoluut iets magisch achter de wijnen die door het leven gaan met het label ‘Barolo’. Zelfs de meest doorwinterde wijnliefhebbers die al zovele grote en iconische wijnen hebben kunnen proeven voelen nog altijd de nodige opwinding als er een Barolo tasting op het programma staat. Ook wat mezelf betreft is dit niet anders.
Hoe komt het toch dat het vooruitzicht op een proeverij van diverse Barolo wijnen net dat tikkeltje extra heeft? Het is na al die jaren, nog steeds een zoektocht naar het vinden van het antwoord hierop. En ik geef het grif toe… Barolo en mezelf, het was geen liefde op het eerste gezicht. In tegendeel zelfs! Als prille twintiger kon ik maar niet begrijpen dat men zo lyrisch kon zijn over deze met tannine overgoten, zure en ruwe wijn waar je enkel maar ‘nebbiolotanden’ van kreeg waarna niets verder nog enige smaak kon hebben. Het heeft dan ook enkele jaren geduurd, tot op het moment ik de juiste Barolo wijnen te proeven kreeg, vooraleer ik mijn lidkaart voor het adeptenclubje van deze wijn heb aangeschaft.
Het moment dat dit gebeurde kan ik me nog zo voor de geest halen! Op bezoek in Piemonte, met enkele Europese wijnschrijvers, kregen we een diner aangeboden in het Castello di Grinzane Cavour door enkele prominente namen zoals Elio Grasso, Elio Altare, Poderi Colla etc… Uiteraard waren het hun wijnen die dit exquis diner begeleidden en het waren bovendien enkel oudere jaargangen. Het is op dat moment dat de benevelde geest van de Nebbiolo druif mij tot inzicht heeft gebracht. Sindsdien staat de druif Nebbiolo, verantwoordelijk voor de Barolo, ongewijzigd op één in mijn Top 10 der favoriete druiven. Het is daar, ergens tussen gang 4 en gang 5 dat ik begrepen heb dat geduld het codewoord is voor een Barolo wijn. Plaats daar dan een goede wijnmaker tegenover en de vreugdedansen volgen spontaan.

Op onze afsluitende proefavond bij Amici had wijnmeester Peter Barolo op de agenda geplaatst. Hij had 8 Barolo wijnen geselecteerd die in hun midlife zouden moeten zitten. De jaargangen 2007 – 2008 – 2009 – 2010 werden vanonder het stof uit de kelder gehaald en ontkurkt.

Meer specificaties over Barolo zelf kan je vinden in een eerdere blog – Barolo – Amici tasting!

De proeverij:

  1. Paolo Manzone Serralunga Barolo DOCG 2009
    Nebbiolo druiven die gedurende 24 maanden rijpen, deels in foeders, deels in tonneaux.
    Granaatrode kleur met de nodige evolutie en tranend. De wijn heeft nood aan wat walsen met het glas vooraleer hij opent. Eens zover geeft hij wel degelijk heel wat prijs. Voor het fruit zitten we voornamelijk toch al in het gedroogde segment met vijg en pruim maar sporadisch komen er nog wat frisse bosaardbeitjes opzetten. Het bouquet bezit na de nodige kruidigheid ook een rokerige toets. Het meest opvallende echter is de aanwezigheid van drop, cederhout en tabak. Je kan bovendien niet naast de animale, aardse geuren. Leuk is dat in de mond het fruit alleszins jonger overkomt dan in de neus. De tannine zijn nog krachtig aanwezig maar toch zijn het de zuren die de lakens uitdelen. Het geheel komt zeer evenwichtig over al heb ik het gevoel dat hij al in wat verder gevorderde staat dan zijn midlife zit en momenteel best gedronken kan worden.
    Punten: 87/100 – Te koop op diverse plaatsen – richtprijs 39,00 €
  2. Curto La Foia Barolo DOCG 2007
    Nebbiolo met een opvoeding in 20 tot 30 HL vaten gedurende 24 maanden.
    De wijn oogt ondanks een lichte evolutie in de kleur nog helder kersenrood. We ruiken wat ik omschrijf als een duidelijke Nebbiolo neus. Weliswaar eentje die bulkt van de tertiaire aroma’s. Duidelijk roosjes en thee, mokka, koffie, tabak, leder, gerookt, laurier, grafiet, paddenstoel, sousbois… Wat dan met het fruit? Dit is er wel degelijk met de présence van kers, vijg en pruim. De smaak is stevig, vol en rijk te noemen en zit nog goed in het fruit. Het is niet onmiddellijk de meest verfijnde Barolo en dus ook niet mijn persoonlijke favoriet.
    Punten: 85/100 – Te koop bij Angelo Vinoso – Prijs 45,00 €
  3. Marziano Abbona Cerviano Barolo DOCG 2010
    De Nebbiolo druiven rijpen voor 36 maanden in grote fusten.
    Het glas oogt helder en zuiver. De kleur neigt naar het kersenrode met de nodige evolutie. Hmm, dit is wel een zeer uitnodigende neus zodat ik wat langer in de geurfase blijf hangen. Rode aalbesjes, framboos, kers, kriek… het jeugdige fruit tekent nog steeds present. Mooie kruidigheid ook met tijm, salie, peper en een vleugje anijs. Het cederhout is geëvolueerd naar het sigarenkistje met daarnaast nog branderige aroma’s van tabak, koffie en leder. Ook duidelijk aanwezig: thee, rozen, potloodslijpsel, champignon en potgrond. De smaak opent met zeer mooie zuren en een diversiteit aan fruit. Nadien volgen al snel de mooie tannine en de invloeden van het hout. Dit is een complexe, mooi gebalanceerde, fijne, volle wijn met een rijpe afdronk.
    Punten: 91/100 – Te koop bij Best Caviar – Prijs 62,00 €
  4. Ettore Germano Cerretta Barolo DOCG 2008
    Nebbiolo – 24 maanden rijping in eiken vaten van diverse maten.
    Stevige traanvorming bij de licht geëvolueerde kersenrode kleur. Het bouquet is divers met zeer vele kruidige toetsen. Met momenten voelt de neus zelfs lichtjes zwoel aan met kenmerkende raz-el-hanout kruiden. Ook de kaneel manifesteert zich. We hebben ook een vlezige indruk met daarnaast veel vijg, pruim, tabak, zoethout en leder. De smaak is tevens vlezig met krachtige tannine. De afdronk zou baat hebben mocht hij iets langer aanblijven. Deze wijn is nog verre van het einde van zijn latijn. De vraag die ik me stel is dat hij verfijnder of plomper zal worden…
    Punten: 89/100 – Te koop bij Pura Passione – Prijs 49,00 €
  5. Elvio Cogno Ravera Barolo DOCG 2009
    Nebbiolo die gedurende 24 maanden rijpt in 25-30 hl foeders.
    De kleur geeft ook hier een evolutie aan en neigt naar het kersen- tot granaat rode. Fijne melange van het fruit met bosaardbei, kers en gedroogde pruim. Floraal accent van rozen komt telkens boven na het walsen. Verder vele kruiden (jeneverbes, munt, kaneel, peper, tijm, laurier) en geroosterde geuren (zoethout, mokka, tabak, leder). Licht aards om af te ronden. De smaak voelt zeer evenwichtig aan. Hij is vol en rijk. Alle smaken boksen tegen elkaar op en vloeien uiteindelijk mooi samen. Hij mocht net iets fijner van structuur zijn.
    Punten: 90/100 – Te koop Vintology – Prijs 52,00 €
  6. Enzo Boglietti Arione Barolo DOCG 2007
    Opvoeding van de Nebbiolo druiven in een mix van barriques en foeders voor 30 maanden.
    Granaatrood met de nodige evolutie en tranend. We hebben al enkele keren én rozen én thee waargenomen maar hier vullen we volmondig rozenbottel thee in die heerlijk het glas uit stuift. Zeer mooie neus trouwens waar je – verplicht – de nodige tijd voor moet nemen want hij evolueert constant. Het heerlijk van cederhout gemaakte sigarenkistje dat leeg zijn geuren stevig heeft bewaard. Het edele rokerige, niet het zwaardere vlezige. Truffel, paddenstoel, sousbois omringt door kruiden en fris rood en gedroogd fruit. Na nog een rondje walsen is er de grafiet en komt er een fris vleugje munt opzetten. En dan moet je nog beginnen proeven! Geweldig is dit en het neemt me direct mee in de tijd naar de reden waarom ik verliefd ben geworden op de Nebbiolo druif. Subliem in evenwicht en de wijn bezit alles wat aan je wildste wijn-verlangens voldoet…
    Punten: 96/100 – Te koop bij Vinesse – Prijs 65,00 €
  7. Elvio Cogno Ravera Vigna Elena Barolo Riserva DOCG 2007
    Rijping van de Nebbiolo gedurende 36 maanden in 50HL foeders.
    Granaatrode kleur, zuiver en helder. De neus dwarrelt wat door elkaar. Dan primeert het fruit, wat walsen doet de tertiaire aroma’s voornaam opzetten en even later zijn het de branderige aroma’s die present tekenen. Het is duidelijk dat deze wijn moet ademen. In de mond nemen de zuren en de de tannine het constant tegen elkaar op om na enige tijd perfect in elkaar te vloeien. Het geheel komt krachtig over. Net iets te ruw, wat boerser zelfs. Leg hem gerust nog even weg zodat hij zijn ruwe kantjes wat achter zich kan laten.
    Punten: 90/100 – Niet onmiddellijk te koop gevonden in België, wel in Nederland voor ongeveer 95,00 €
  8. Cavalotto San Giuseppe Bricco Boschis Barolo Riserva DOCG 2009
    De Nebbiolo verblijft 4 tot 5 jaar in grote eiken foeders.
    Heldere kersenrode kleur met lichte evolutie. Mooi tranend. De neus doet verlangen en is op zijn zachtst gezegd zeer aangenaam te noemen. Een waaier aan aroma’s bereikt ons en hier zijn de rozenblaadjes/rozenbottelthee weer. Het mooie aan de geurfase bij deze San Giuseppe is dat er wel een evolutie is maar dat van bij de start alles reeds mooi in elkaar vloeit. Gaande van de fruitige aalbesjes, dadels en rozijnen, over het kruidige van salie, tijm, peper, kaneel, munt tot de heerlijke sigaar, tabak, leder, grafiet en het rokerige. De smaak is best wel verrassend want waar in de neus het fruit hoofdzakelijk tot het gedroogde segment behoorde is het hier fris en jong. Fijne zuren smelten samen met de stevige tannine. Bovendien is er de nodige sappigheid. Cavalotto bevestigd hier zijn grootsheid want bij deze wijn is het complexiteit troef en heeft hij alles wat we ook maar wensen!
    Punten: 96/100 – Te koop bij Levipe – Prijs 140,00 €

Deze proeverij met de wat oudere Barolo’s was een zeer mooie afsluiter van het Amici proefjaar. We kijken alvast uit naar het volgende seizoen!

Etna DOC – Wijnen met een vulkanische attitude

Een uitbarsting, een reputatie die als een komeet omhoog geschoten wordt. Ma(g)ma Mia! Nog nooit heb ik een wijngebied op zulke korte tijd de status weten bereiken als deze met de wijnen van het Siciliaanse Etna DOC het geval is. Rijke instroom vanuit het Noorden van Italië, een opbod om een lapje grond met wijngaardstokken te bemachtigen… The sky is the limit wat de Etna wijnen betreft. Voornamelijk voor de rode wijnen alsnog maar de witte, Carricante gebaseerde wijnen, volgen in een al even ijltempo. Niet evident, want draaien we de teller terug naar het einde van de 20e Eeuw dan was dit wijngebied slechts een voetnoot in de Siciliaanse wijnbouw en dacht men dat je bij de vermelding van Nerello als druif in Sicilia aan de verkeerde champignons had gezeten.

Theoretische informatie en diverse weetjes over de wijnbouw werden reeds in een eerdere blog Etna – Een explosieve opmars geschreven. Je kan ze daar rustig nalezen!
Aan onze tafel werden enkele vragen gesteld waarop niet onmiddellijk een antwoord kon gegeven worden. Wat opzoekwerk kan enige duiding brengen.

Nerello Mascalese vs Nerello Cappuccio!
Waarom is de Nerello Mascalese druif superieur in gebruik bij de Etna wijnen tegenover de Nerello Cappuccio?
Even grasduinen in de geschiedenis en DNA van beide druiven kan een beter inzicht geven bij deze vraag. Er wordt van de veronderstelling uitgegaan dat beide druiven familie van elkaar zijn. Zekerheid bestaat hieromtrent nog niet. Nerello Mascalese blijkt een kruising te zijn tussen Sangiovese (dit verklaart al veel) x Mantonico Bianco. Een Toscaanse – Calabrese liefdesdruif dus. Van Nerello Cappuccio is er tot op heden nog niet achterhaald wie de ouders van de druif zijn. Dat ze beiden thuishoren in zowel Sicilia en Calabria is wel een zekerheid. Het bestuderen van de eigenschappen van beide druiven leert ons dat Nerello Mascalese een hogere aciditeit bezit. Nerello Capuccio is zachter, fruitiger van structuur. De wijnen van Nerello Capuccio zouden ook niet het nodige bewaarpotentieel geven aan de wijn en kan je dus het beste op een jeugdige leeftijd nuttigen. De hoofdredenen die echter aangehaald worden door de wijnbouwers is dat Nerello Mascalese een veel duidelijkere expressie van de terroir geeft aan de Etna wijn en dat Nerello Cappuccio een veel wispelturige en meer onbetrouwbare druif is. Niet echt geschikt om kwaliteitsvolle monocépage wijnen van te maken.

Noordflank vs zuidflank?
Er is beduidend meer wijnbouw op de noordkant dan aan de zuidkant. Waarom is dit zo? Hier valt niet zo veel van terug te vinden. Door het lezen van verschillende artikels vermoed ik dat de hoofdreden te maken heeft met de invloed van het klimaat. Van oudsher is rode wijnbouw de norm op Etna. Witte wijnen zijn pas de laatste jaren meer in opmars gekomen. De hellingen op de zuidelijke flank zouden meer beïnvloed worden door de zee waardoor de wijnen meer ziltige accenten bevatten. Deze op de noordelijke flank hebben die invloed niet en de wijnen bezitten er meer fruit. Hierdoor zijn de wijngaarden op de noordzijde meer aantrekkelijk voor de rode wijnen. De meer ziltige eigenschap op de zuidflank komt dan weer ten goede bij witte wijnen van Carricante. Wat google werk naar het Gaja / Graci project kan hier bevestiging van geven. Ze willen met Idda, de focus vooral leggen op witte wijnen (al was die rode die we proefden een verdomd pareltje!) en kozen daarom de zuidflank.
Dit is dus maar een veronderstelling en geen vast gegeven.

Net zoals de gereputeerde wijnboeren Gaja, Franchetti, Giodo, Borgogno, etc investeert ook onze Amici wijngilde in deze vulkanische wijnen zodat er geregeld een degustatie kan gehouden worden van de Etna wijnen. Afgelopen woensdag werden er dan ook alweer 8 wijnen van de kurk ontdaan, onze zintuigen geprikkeld en de pennen gescherpt.

Etna DOC – De proefnotities:

  1. Pietradolce – Archineri Etna Bianco 2019
    100% Carricante – Inox – Stokken van 100 tot 120 jaar oud.
    Helder en zuiver geelgoud. De geur is alvast veelbelovend. Verse ananas, kweepeer, meloen en pompelmoes vullen de fruitkorf. Mooie florale accenten van jasmijn brengen een lichte frivoliteit. Anijs, amandel, vegetaal kantje en het rokerige van vuursteen. In de mond vinden we een mooie frisheid en vooral een minerale dominantie. Strak maar toch een licht vettig puntje dat naar het einde toe afneemt. De afdronk was voldoende lang en heeft een licht bitter notig accent. De smaak is van begin tot het einde omringd door een prachtige mineraliteit en aciditeit. Het is een mooie start van de proeftafel al kon de smaak het hoge verwachtingspatroon van de neus niet volledig voldoen.
    Punten: 86/100 – Te koop bij Wineart 37,50 €
  2. Tenuta di Fessina – A Puddara Etna Bianco 2014
    100% Carricante – Vinificatie en opvoeding voor 6 tot 8 maanden in 3500 liter vaten.
    Zuivere en heldere goudgele kleur. De neus die een zekere leeftijd prijs geeft met de rijpe appel, op het oxidatieve af. Ananas, perzik, mandarijn, gegrilde & verse noten, potpourri en acaciahoning vullen gelukkig na het walsen aan. De smaak geeft naast het minerale vooral veel gegrilde nootjes/pijnboompitten. De zuren zijn present en de smaak is in de aanzet vol en rond. Dat deint uit tot een citrusbittertje waar je van moet houden.
    Punten 85/100 – Te koop bij Licata (37,00 €)
  3. Generazione Alessandro – Croceferro Etna Rosso 2019
    100% Nerello Mascalese – Rijping voor 12 maanden in tonneaux
    Granaatrode kleur, helder en zuiver. De wijn heeft wat tijd in het glas nodig alvorens hij zijn aroma’s volledig prijs geeft. Dat is dan voornamelijk het kleine rode fruit (kers, rode aalbes, framboos) en is zelfs licht snoeperig. Geurende roosjes, salie, laurier, thee en puntje animaal. Dat klein rood fruit zet zich in de mond helemaal door en zorgt naast de zuren voor een extra fris gevoel. De wijn wordt van nog zeer jonge stokken gemaakt en dat proef je. Hij mist hierdoor wat materie en body.
    Punten 85/100 – Te koop bij Patrick Jublou (19,55 €)
  4. Girolamo Russo – A Rina Etna Rosso 2019
    94% Nerello Mascalese, 6% Nerello Capuccio – 12 maanden rijping, deels in 2600 liter Sloveense fusten, deels in beton.
    Zuivere, heldere kersenrode kleur met traanvorming. Mooie complexe neus met een combinatie aan rood en blauw fruit. Kersen, blauwe bes, aardbei, viooltjes, salie, peper, een lichte toasting, laurier, wat thee en champignon.
    De mond geeft smakelijke en mooie tannine met veel rood-fruit-frisheid. Het kruidige is er tot in de lange finale. Het geheel is mineraal, elegant (nog net niet verfijnd)!
    Punten: 87/100 – Te koop bij Baeten Vinopolis (27,85 €)
  5. Passopisciaro – Passorosso Etna Rosso 2014
    100% Nerello Mascalese – 18 maanden rijping in foeders.
    Zuivere, tranend, kersenrood. Heerlijk glas om aan te ruiken. Turks fruit, granaatappel, kers, framboos, vele kruiden en specerijen, sousbois, tabak, ceder, mokka, laurier… De mond geeft bevestiging!. Een mooi glas met verfijnde tannine, een perfect evenwicht met de aciditeit, alcohol, mineralen en fruit. Het geheel blijft lang aanwezig en maakt dit een breed smakend glas wijn.
    Punten: 89/100 – Te koop bij Vinesse (30,00 €)
  6. Graci – Arcuria Etna Rosso 2015
    100% Nerello Mascalese – 18 maanden rijping in foeders.
    Klassieke granaat- tot kersenrode kleur. Mooie uitnodigende neus! Rijpe kersen, pruim, dadel, kruidig met anijs, munt en peper. Floraal, laurier, thee, tabak, sousbois en de alcohol die iets te fel present is. Oei, de smaak is moeilijk! Krachtig maar op het ruwe af. De zuren zijn wel zeer prominent aanwezig en ik mis wat tegenspel van fruit in het geheel. Is dit dezelfde wijn die ik in 2019 heb geproefd en toen lyrisch heb omschreven?
    Punten: 84/100 – Te koop bij Stappato (45,95 €)
  7. Idda – Etna Rosso 2019
    100% Nerello Mascalese – 24 maanden rijping in deels 50 hl vaten en deels in betonnen cuves.
    De samenwerking tussen Gaja en Graci levert een dot van een wijn op! Helder, zuivere granaatrode kleur. Heerlijk uitnodigende tot bedwelmende aroma’s. Een spring in het veld van het kleine rode fruit in combinatie met het rozenbouquet. Fijne aardse toetsen, laurier, thee tot licht vlezig zelfs. Verfijning en elegantie gaan hier hand in hand als een jeugdig verliefd koppeltje. Fris, onbezonnen, jong fruitig, fijn kruidig, gezegend met een zeer lange finale en helemaal top.
    Punten: 95/100 – Te koop bij Licata (42,00 €)
  8. Tenuta delle Terre Nere – San Lorenzo Etna Rosso 2015
    100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in barriques en tonneaux.
    Kersenrood, tranend. Een neus die veel geeft en die een zeer kruidig (peper, tijm, salie, kruidnagel, kaneel) karakter kent. Naast de obligatoire kersen is er ook een zweem van braambes. Rokerig, koffie, tabak zwarte olijven, thee en potgrond. De mond vult zich met smakelijke zuurtjes en rijke tot krachtige maar eveneens smakelijke tannine. Perfect in evenwicht, vol en rond en een waardige afsluiter!
    Punten: 90/100 – Te koop bij Licata (48,00 €)

Valtellina – Nebbiolo delle Alpi

Niets dan goede herinneringen! Dit zou zowat het antwoord zijn naar mijn mening over Valtellina. Hoewel de bekendheid van het wijngebied Valtellina de laatste jaren wel crescendo gaat zullen er bij velen toch nog de nodige vraagtekens verschijnen in de ogen. Het is immers één van die Italiaanse verborgen pareltjes waarvan je gelukkig van wordt eens ze je pad kruisen. De wijngaarden liggen dan ook ietwat verscholen in wat je niet onmiddellijk als de meest sexy omgeving van Italië zal bestempelen. Deze uithoek in het noorden van Lombardia bij Sondrio (wat zowat het meest saaie Italiaanse stadje moet zijn) ligt tussen de bergen aan de Zwitserse grens en zal voornamelijk bezocht worden door liefhebbers van outdoorsporten. Het wijntourisme draait er nog steeds op een laag pitje.
Ik ben even in mijn archief gaan grasduinen en het is van in de beginjaren van de Bottle-Case blog (2010) dat ik melding maakte over Valtellina. Over mijn eerste bezoek aan de wijngaarden en regio schreef ik toen al een waardige blog. Mijn liefde voor deze heerlijke noordelijke wijnen heb ik dus nooit kunnen wegsteken.

Bij de Amici wijngilde zijn de Valtellina wijnen gelukkig al gedurende lange tijd een trouwe partner op de proeverijen. Onze recentste tasting was dan ook helemaal gewijd aan dit kleine wijngebied. De focus lag meer bepaald op de twee DOCG wijnen waarmee het wijngebied bekroond werd: Valtellina Superiore DOCG en Sforsato di Valtellina DOCG. Voorwaar een mooie proefavond, het moge gezegd zijn…

Valtellina – Enkele weetjes:

  • Valtellina ligt in Lombardia. In de (Rhetische) Alpen, tegen de Zwitserse grens aan het stadje Sondrio. De wijngaarden kan je gaan ontdekken tussen Morbegno en Tirano.
    Je bent trouwens vlugger in Sankt Mortiz (80 km), dan in Milaan (135 km)! De ideale uitvalsbasis met enig vertier zal waarschijnlijk het Comomeer zijn dat ten westen van het gebied op zo’n 40 kilometer ligt.
  • Hoewel Valtellina met zijn 835 hectare aan wijngaarden niet het grootste wijngebied is, staat het toch 2x vermeld in het Italiaanse Winebook of Records: Het is namelijk het meest uitgestrekte verticale wijngebied van Italië en bovendien zullen we nergens in Italië meer terrassenbouw tegenkomen dan in Valtellina. Het zijn de granieten rotsbodems op uitermate steile hellingen die deze terrassenbouw noodzakelijk maken.
  • De hellingen zijn er vaak zo steil dat oogsten per helikopter geen uitzondering is! Bekijk video
  • De opdeling naar appellaties is naar Italiaanse normen simpel in Valtellina!
    We hebben er 2 DOCG gebieden – Valtellina Superiore (1998) en Sforsato of Sfursat di Valtellina (2003), 1 DOC – Rosso di Valtellina en 1 IGT – Alpe Retiche (al hou ik meer van de oudere benaming Terazze Retiche di Sondrio).
  • Er zijn 5 subzones die mee op het etiket vermeld mogen worden voor de DOCG Valtellina Superiore!
    1. Maroggia (270 tot 550 meter hoogte)
      Dit is de laatst toegewezen subzone (2002) met de meest westelijk gelegen wijngaarden. Maroggia is slechts 25 ha groot en bestaat enkel uit terrassenbouw. De wijngaarden zijn bijna allen ouder dan 40 jaar.
    2. Sassella (270 tot 600 meter hoogte)
      Ongetwijfeld de meest prestigieuze subzone die ten westen van Sondrio (tussen Triasso en San Lorenzo) ligt. De benaming Sassella komt van ‘Sasso’ de rotsige stenen muurtjes die je er ziet en die ingebed zijn in de oorspronkelijk rots. Ze omvat 116 hectare.
    3. Grumello (350 tot 600 meter hoogte)
      De Grumello wijngaarden liggen aan de Dossi Salati (the salted hills) en bestrijken een 80 hectare. Deze subzone is makkellijk te herkennen omwille van zijn ligging aan het kasteel van Grumello.
    4. Inferno (300 tot 500 meter hoogte)
      Inferno is de meest ontoegankelijke subzone. De 55 ha aan wijngaarden liggen op de meest steile hellingen. Het ligt tussen Poggiridenti en Tresivio. Inferno betekent de hel en de naam is waarschijnlijk afgeleid van de oneffenheid van het landschap en de terrassen samen met de broeiende temperaturen in de zomer.
    5. Valgella (350 tot 650 meter)
      Met zijn 140 hectare meteen de grootste subzone en de meest oostelijke. We vinden hier onder andere de geroemde Fracia wijngaard.
  • Het is een rood wijngebied waar de hoofdrol is weggelegd voor de Chiavennasca druif. Dit is de lokale benaming voor de Nebbiolo. Hoewel Jancis Robinson met geen woord rept over Chiavennasca in haar Wine Grapes bijbel maakt de Guida ai Vitigni d’Italia van Slowfood wel ruimte aan de druif. Hier leren we dat het een kloon is van de beroemde Nebbiolo en het dezelfde variant zou zijn die we in Alba en Langhe vinden.
  • De productievoorschriften voor Valtellina Superiore DOCG schrijven onder andere voor dat de wijn uit 90% Nebbiolo moet bestaan. De overige 10% mogen uitsluitend rode rassen zijn waarbij we Rossola, Prugnola en Pignola wel eens zien verschijnen.
    De wijn moet een minimale rijping ondergaan van 24 maanden, waarvan 12 op hout (vaak op grote fusten. Er is geen verplichting tot eiken barriques). Je kan ook een Riserva hebben en dan verhoogt de rijpingsperiode tot 36 maanden. Er is een rendementsbeperking van 56 hl/ha. Hallelujah want hier wringt vaak het Italiaanse schoentje en zien we eindelijk iets wat neigt naar een serieuze rendementsbeperking. Het minimale potentieel van het alcoholgehalte ligt op 12%.
  • Sforsato di Valtellina DOCG, ook wel gekend als Sfursat is een aparte stijl van wijnmaken. Hoewel de stijl wereldwijd beter gekend zal zijn door de Amarone is de Sforsato di Valtellina de eerste wijn die de DOCG status kreeg voor het produceren van droge wijnen van passito, ingedroogde, druiven. De intacte Nebbiolo druiven (minimaal 90%) moeten tot tenminste 1 december te drogen gelegd worden in bakjes in de traditionele, goed geventileerde droogkamers. Het drogen van de druiven in deze ruimtes wordt ‘Fruttaio‘ genoemd. Door deze droogtechniek is er een 40% aan gewichtsverlies van de bessen en krijgt hierdoor het sap een toename aan concentratie.
    Er wordt een minimale rijpingsperiode van 20 maanden voorgeschreven, waarvan 12 in hout. Het minimale potentiele alcoholpercentage ligt op 14% al zullen de wijnen vaak 15,5% bevatten.
  • Tot slot wil ik eindigen met volgende wijsheid: Vergeet de vaak overgeconcentreerde en peperdure Amarone wijnen! Met een Sforsato di Valtellina heb je hetzelfde productieproces gecombineerd met de eigenschappen van de Nebbiolo druif die de wijn een broodnodige frisheid zal bezorgen. Met een Sforsato geniet je van het beste van deze twee werelden!

De proeverij! Acht wijnen werden er ons gepresenteerd. Hieronder volgen mijn proefnotities:

  1. Nino Negri Le Tense 2016 – Valtellina Superiore Sassella DOCG
    100% Chiavennasca met rijping gedurende twee jaar, waarvan 12 maanden in grote fusten en barriques.
    Heldere, geëvolueerde granaatrode kleur en tranend. Mooie neus waar vooral de tertiaire (ceder, mokka, thee), florale (rozen), animale (sousbois, humus) en kruidige aroma’s (peper, salie, laurier) zich manifesteren. Het fruit zit op het 2e plan en komt, naast wat puntjes framboos, vooral in de gedroogde fase opzetten met pruim en vijg. Ook in de smaak is het op ontdekking gaan naar het fruit. Hierdoor komen de tannine op de voorgrond te zitten al zijn er wel de zuren ter ondersteuning evenals een puntje mineraliteit. Dit was een correct glas wijn, maar ik heb betere herinneringen aan deze Le Tense!
    Punten: 82/100 (Te koop op diverse plaatsen in België – Invoerder Buensenso – Prijs 20,50 €).
  2. Sandro Fay Cateria 2015 – Valtellina Superiore Valgella Riserva DOCG
    100% Chiavennasca die naast een rijping van 12 maanden in deels 30 hl fusten en deels tonneaux een flessenrust van 18 maanden krijgt.
    Heldere, zuivere kersenrode kleur met een licht evolutie, tranend. Zeer aanstekelijke en vooral geparfumeerde neus waar de rozenaroma’s het glas uit stuiven. Mooie fruitvariatie met kers, framboos en pruim. Wat animaal en bosrijk met humus en champignon. Het hout laat zich gelden en geeft branderige toetsen van ceder, tabak en leder. Verder is er de nodige kruidige en vegetale aanvulling. Het aanstekelijke van de neus zet zich onverminderd verder in de mond. Aangename, mooie en sappige zuurtjes die omringd worden door fijne tannine waardoor de kracht van de tannine wat verborgen lijkt. Heerlijk glas, nooit vermoeiend en uiterst genietbaar!
    Punten: 87/100 (Te koop bij Licata – Prijs 37,00 €)
  3. Rainoldi 2012 – Valtellina Superiore Sassella Riserva DOCG
    Pure Chiavennasca met 24 maanden rijping in 25 en 56 hl eiken vaten.
    Helder, kersenrood met wat evolutie en tranend. Het animale aroma drukt de rest van de geuren vooral in de aanzet van de geurfase naar de achtergrond. Stal, boerenerf, schimmel, potgrond… De rest volgt wel gedwee in het spoor met toch in eerste instantie de kruiden (peper, tijm, laurier) en het branderige van mokka, gebruikt hout en drop. Het fruit is zowel vers met kers als gedroogd met pruim en vijg. In de mond komen de tannine licht schurend en het geheel wat hoekig over. Maar totaal niet negatief… de puzzelstukjes vallen wonderwel in elkaar. De wijn laat zijn potentieel duidelijk merken. Dit is absoluut geen crowdpleaser maar ik zie er vooral enkel gastronomische opportuniteiten bij.
    Punten: 86/100 (Te koop bij Wine Art – Prijs 28,50 €)
  4. Rainoldi 2016 – Valtellina Superiore Inferno Riserva DOCG
    Ook hier pure Chiavennasca maar met een rijping van 18 maanden in barriques.
    Zuivere granaatrode neus met lichte evolutie. De wijn staat te springen om zich te tonen! Zijn uitbundig karakter toont hij voornamelijk in de geurfase waarbij het rozen-florale accent en de aanwezigheid van de vele kruiden/specerijen (peper, jeneverbes, salie, tijm, laurier, munt) opvalt. Het fruit dat zowel gedroogd als vers is houdt goed stand en de rijping in barriques geven tabak, sigarenkistje, cederhout, mokka en thee. Dierlijke aroma’s vervolledigen het bouquet. Afgeronde tannine met mooie zuren & sappig fruit en een correcte lengte. Hoewel de wijn toegankelijk overkomt is hij nog verre van versleten. In tegenstelling tot de Sassella Riserva zal deze wijn wel een groter publiek kunnen bekoren.
    Punten: 87/100 (Te koop bij Wine Art – Prijs 28,50 €)
  5. Mamete Prevostini San Lorenzo 2016 – Valtellina Superiore Sassella DOCG
    Chiavennasca met 10 maanden houtrijping en aanvullende flessenrust.
    Granaatrood van kleur, lichte evolutie, helder, zuiver en tranend.
    Gelukzalige, aantrekkelijke en vooral complexe neus! Stuivend fruit van framboos, granaatappel en kers. De onvermijdelijke roosjes zijn present. Oregano, salie en peper kleuren het kruidenpallet. Mooie tabaksexpressies tot een heerlijke geurende sigarendoosje. Mokka, koffie, sousbois, puntje chocolade… Uitnodigend tot en met! Zeer fijne smaak met de meest aanstekelijke zuurtjes die met momenten, de toch krachtige tannine, wat naar de achtergrond duwen. Zalig sappig en mineraal zodat de neiging om het glas te hervullen nooit afneemt. Zacht, lang, in balans en… doodzonde!! Doodzonde dat de jaargang 2017 de laatste was dat deze wijn gemaakt werd.
    Punten: 90/100 (Nog te koop bij Vinesse – Prijs 30,00 €)
  6. Rainoldi Fruttaio Ca’Riggieri 2011 – Sfursat di Valtellina DOCG
    Gedurende 2 maanden worden de Chiavennasca druiven gedroogd. Opvoeding in barriques gedurende 18 maanden.
    Tranend, kersenrood, op het randje van helder en zuiver. De neus komt licht overdone over met een alcoholoverheersing. Geconfituurd tot gedroogd fruit (dadel, vijg, pruim…) met aardse en branderige chocolade toetsen. De mond kan enkel de geurfase maar bevestigen. Overdone, vermoeiend, op de terugweg of er zelfs al over.
    Helaas moeten we kort zijn over de eerste Sforsato. Onze verwachtingen waren hoger.
    Punten: 79/100 (Te koop bij Wine Art – Prijs 41,15 €)
  7. Nino Negri Sfursat Carlo Negri 2012 – Sforsato di Valtellina DOCG
    De Chiavennasca druiven drogen tot halverwege december, begin januari. Tot ze ongeveer 30% gewichtsverlies hebben. Rijping gedurende 2 jaar waarvan 1 op eiken vaten.
    We beleven hier een zeer knap geurenpallet met een grote verscheidenheid aan fruit. Gaande van fris rood fruit à la framboos tot de zwarte cassis en braam over het gedroogde van pruim, vijg en rozijn. Zowel rozen als viool vullen het bloemenboeket. Tijm, salie, rozemarijn, laurier, sigarenkist, mokka, chocolade, tabak, paddenstoel, thee, humus… We mogen de stempel complex zeker gebruiken. Drinken, euh proeven maar! en jawel, dit is wel degelijk Sforsato met een Hoofdletter. Prachtig fruit, mooie zuren, aanstekelijke maar krachtige tannine, lang uitgesponnen finale, rijk, rijp, vol en rond.
    Punten: 91/100 (Te koop op diverse plaatsen in België – Invoerder Buensenso – Prijs 31,90 €)
  8. Nino Negri 5 Stelle 2013 – Sforsato di Valtellina DOCG
    De Chiavennasca druiven drogen tot halverwege december, begin januari. Tot ze ongeveer 30% gewichtsverlies hebben. Rijping gedurende 2 jaar waarvan 1 op eiken vaten.
    Helder robijnrood, intens met een licht gekleurde traanvorming. Rijkelijk is het juiste woord om het geurenpallet te omschrijven. Een samenvoeging ook van alle aroma’s die we bij de andere wijnen al opgesomd hebben. Rijk aan fruit (pruim, kers, braam, framboos, aalbes, vijg), rijk aan kruiden (peper, oregano, tijm, salie, laurier), rijke branderige accenten (ceder, sigaar, zoethout, chocolade, mokka, tabak, vlezig) en rijk aan aardse, florale en etherische geuren. Deze weelde zet zich naadloos verder in het glas! De stevige, prachtige tannine vinden ogenschijnlijk makkelijk de aanstekelijke zuurtjes en het sappige fruit. Op geen enkel moment oogt deze wijn vermoeiend en ondanks zijn 10-tal jaren op de teller komt hij over als een jong veulen.
    Zoals eerder gemeld; vergeet Amarone maar ga voor de Nebbiolo getypeerde versie uit Valtellina! Kunnen we dat afspreken? 😉
    Punten 93/100 (Te koop op diverse plaatsen in België – Invoerder Buensenso – Prijs 60,00 €)

Brunello 2015 vs 2016 – The battle of the Tuscan king!

Brunello di Montalcino heb ik steeds een bizar fenomeen gevonden als wijn. Ik kon het moeilijk vatten dat net deze Toscaanse wijn één van ’s wereld beroemdste Italiaanse wijnen is. En laat er geen twijfel over bestaan, dat is hij wel degelijk. Je kan zoveel orakelen over Italiaanse wijnen als je wilt, als je het over Brunello hebt dan zie je plots de herkenningslichtjes aangaan in de ogen van de proevers. Ah ja, Brunello, die wijn die kennen we! Maar dat drinken we niet hoor… ‘Duur hé!’ is de commentaar die er dan meestal volgt.
Lang heb ik gedacht dat het net is omwille van het prijskaartje dat er rond de nek van de fles hangt, dat de wijn zulke faam geniet. Net te vermoeiend, een gebrek aan de nodige frisheid, het fruit iets te rijp. Ja, ik had wel enkele opmerkingen als het over Brunello ging.
Zoals zo vaak kan je wel een oordeel vellen over een type wijn maar is een veralgemening toch uit den boze. Deze conclusie moest ik ook voor de Brunello trekken nadat ik mocht genieten van een degustatie van het huis Poggio di Sotto. Sindsdien vind ik dit helemaal geen bizar fenomeen meer.

En dus trok ik met het nodige enthousiasme naar onze Amici proefavond waar er een bijzondere tasting op het programma stond. Kersvers wijnmeester Peter had immers 4 domeinen geselecteerd waarvan we de jaren 2015 en 2016 naast elkaar gingen proeven. Twee jaargangen die het nodige stof hebben doen opwaaien in de internationale pers. Toen op de anteprima di Brunello de 2015-wijnen op de proeftafel kwamen volgden er de meest lyrische commentaren. Een jaartje later werden deze commentaren zelfs nog overtroffen. Het jaar 2016 zou immers het beste wijnjaar zijn dat Brunello en bij uitbreiding heel Toscane heeft gekend. Je kan beter wat sceptisch zijn bij het aanhoren van deze commentaren want we vernemen deze superlatieven uiteraard in veelvoud bij de voorstelling van een nieuwe jaargang (ik heb er nog nooit eentje weten vertellen dat een zeker jaar een barslecht jaar is).

Brunello di Montalcino DOCG – Enkele weetjes:

  • Montalcino vinden we in de Toscaanse provincie Siena, in Il cuore antinca di Toscana waar de bekendste herkomstgebieden liggen.
  • Brunello di Montalcino zal steeds een rode wijn zijn.
  • De wijn mag enkel gemaakt worden van de Sangiovese druif, lokaal Brunello genoemd.
    De naam Brunello is trouwens het verkleinwoord van Bruno (wat bruin betekent). Bruno was de oorspronkelijke benaming die men in Montalcino aan de lokaal aangeplante druif gaf.
    Deze druif is trouwens een kloon van de oorspronkelijke Sangiovese en gaat door het leven als de Sangiovese Grosso.
  • Ongeveer 2100 hectares zijn bestemd voor de Brunello di Montalcino DOCG, goed voor meer dan 200 producenten.
  • De wijn werd een DOC in 1966 en maakte in 1980 de sprong naar DOCG.
  • Er zijn 2 verschillende DOCG wijnen voor Brunello di Montalcino
    De klassieke Brunello di Montalcino DOCG
    Deze wijnen hebben een verplichte lageringsperiode van 5 jaar waarvan 24 maanden in vaten of fusten
    De Brunello di Montalcino Riserva DOCG
    Deze wijnen hebben een verplichte lageringsperiode van 6 jaar waarvan 24 maanden in vaten of fusten.
  • Het terroir in Montalcino is zeer divers en bevat onder andere kalksteen, leisteen, klei, vulkanische grond en galestro (kruimelige mergel). De stijl en complexiteit van de Montalcino-wijnen zal dan ook sterk terroir afhankelijk zijn.
  • Iedereen kent wel het verhaal van Biondi-Santi als de grondlegger van de Brunello di Montalcino. We schetsen het kort!
    Brunello werd voor het eerst gemaakt door Clemente Santi in het midden van de 19e Eeuw.
    De kleinzoon van Santi, Ferruccio Biondi-Santi, bracht de eerste moderne versie van de Brunello di Montalcino uit in 1888 nadat de wijn meer dan een decennium gerijpt had in houten vaten. Er zouden nog steeds enkele van deze originele flessen in bewaring zijn. Heb je zo’n exemplaar in je kelder liggen dan zal dit van een onschatbare waarde zijn.
    Indien je toevallig ook nog eens een Biondi-Santi Riserva 2012 in je kelder hebt liggen dan geef ik je de raad om deze nog enige tijd in bewaring te houden. Deze fles werd immers op de markt gebracht in 2021 en was de laatste wijn waarbij Franco Biondi-Santi (de kleinzoon van Ferrucio) betrokken was bij de productie. Hij overleed op 8 april 2013.

De proeverij! Op voorhand hadden we geen weet of er nu 2015 of 2016 in het glas zat. Hieronder beschrijf ik wel degelijke de volgorde zoals we de wijnen geproefd hebben.

  1. Lisini Brunello di Montalcino 2015
    Helder, kersenrood met een bruin randje en tranend. De neus is zeer geparfumeerd met rijpe kersen die als opgelegd in alcohol overkomen. Gul-fruitig van aroma bovendien met naast de kersen ook nog pruim. Het geparfumeerde is voornamelijk van de viooltjes. Provençaalse kruiden, munt en oregano zijn aanwezig. Verder vanille, mokka, chocolade, vlezig en een licht aardse toets. De neus kon de alcohol niet echt verbergen, de smaak kan dit ook niet. Vooral in de afdronk komt dit net iets teveel opzetten. Toch proeven we een rijke, rijpe, voldoende krachtige wijn. De taninne komen vooral later opzetten en zijn pas in de afdronk heel duidelijk present. Die afdronk mocht trouwens wel een tikkeltje langer zijn.
    Punten: 88/100 (Te koop bij Levipe – prijs 50,50 €)
  2. Lisini Brunello di Montalcino 2016
    Sangiovese die gedurende 42 maanden rijpt in Slavonische foeders.
    Helder, intens robijnrood en tranend. Mooi bouquet met voornamelijk frisse specerijen zoals jeneverbes en peper met kruiden als salie en oregano. De houttoetsen komen duidelijk door! We ervaren ceder, koffie, tabak en leder. Na walsen komt bovendien een lichte bosgeur opzetten. Qua smaak zijn er de veelbelovende tannine die een zeker bewaarpotentieel verraden maar bezit de wijn tevens een zeer mooie aciditeit met fris jong rood en zwart fruit en een heerlijke kruidige toets.
    Punten: 91/100 (Te koop bij Levipe – prijs 50,50 €)
  3. Fuligni Brunello di Montalcino 2015
    Sangiovese die gedurende 30 tot 36 maanden rijpt op eik.
    Heldere robijnrode kleur, tranend. Het aroma is vooral fruitgedreven met toch een fijnkruidigheid. We ontdekken, kers, braam, pruim, framboos, tijm, munt, laurier, peper, vanille en mokka. De alcohol is lichtjes dominant present (totaal niet storend). Vlezig en aards van stijl. In de mond geeft de wijn een uiterst harmonieus gevoel, fruitgeladen, van het rijpere type, en fijne tannine. Gelukkig counteren de zuren zeer mooi.
    Punten: 89/100 (Te koop bij Licata – prijs 80,00 €)
  4. Fuligni Brunello di Montalcino 2016
    Sangiovese die gedurende 30 tot 36 maanden rijpt op eik.
    Heldere, volle robijnrode kleur, tranend. Zeer aangename neus met veel fris, ietwat ingetogen fruit van braam, kers en aalbes. De kruidigheid speelt een hoofdrol in het bouquet. Duidelijke aanwezigheid van peper en laurier met jeneverbes en oregano als aanvulling. Thee, koffie, tabak en leder zorgen voor de branderige aroma’s. Licht aardse ondersteuning. In de mond vinden we een bijzonder fraai evenwicht terug. De tannine zijn krachtig en rijk, de zuren vullen fris en levendig aan. Het fruit zorgt voor een mooie suspense en komt zeer veelzijdig opzetten. In de afdronk vinden we een frisse aanvulling van tabak en een Turkse specerijenmarkt.
    Punten: 91/100 (Te koop bij Licata – prijs 80,00 €)
  5. Casanova di Neri Brunello di Montalcino 2016
    Sangiovese die een opvoeding krijgt van 43 maanden in grote foeders.
    Donker kersenrood, helder, zuiver en tranend. Even ruiken aan het glas en er openen zich heel wat perspectieven. Onmiddellijk begin je te walsen omdat je nog meer wenst te ontdekken. Complex geursamenspel met vooral zeer fijne, frisse toetsen. Blauw (myrtilles), rood (kers) en zwart (braam) fruit omgeven door het frisse gevoel van specerijen/kruiden (laurier, tijm, jeneverbes, peper, salie…). Cederhout, koffie, tabak tot zelfs potloodslijpsel en humus. De neus doet je verlangen naar een slok! Die eerste slok zorgt vooral voor bevestiging. Deze wijn kent een zeer knappe balans met een zeer mooi frisse aanvulling. Die fijnkruidigheid van in de neus komt helemaal terug, net als de variatie aan fruit. De mond vult zich dus perfect en in de afdronk zorgt een tabak aanwezigheid nog voor een aangename aanvulling. Deze wijn voorspel ik bovendien een zeer mooie toekomst!
    Punten: 93/100 (Te koop bij Tg Fine Wines – Prijs 59,00 €)
  6. Casanova di Neri Brunello di Montalcino 2015
    Sangiovese die een opvoeding krijgt van 43 maanden in grote foeders.
    Donker kersenrood, helder, zuiver en tranend. Een wat rijpere neus met zwoeler fruit in de meest frisse vorm van het woord. Rijpere kersen, wat pruim en braam. De florale viool toets zweemt doorheen het glas. Munt, salie, vanille, mokka, humus en een licht vlezige toets. Proeven zorgt voor veel bevestiging! Zachte, bijna fluwelige tannine, de zuren blijven even achterwege maar komen in de tweede fase wel degelijk opzetten. De afdronk kent een behoorlijke lengte. Dit is een mooie, rijpere maar zeer rijke wijn die vele wijnharten op dit moment zal bekoren.
    Punten: 91/100 (Te koop bij Tg Fine Wines – Prijs 59,00 €)
  7. Il Marroneto Brunello di Montalcino 2015
    Sangiovese die vergist in inox cuves en nadien een opvoeding geniet in botti van 25 hl.
    Heldere, kersenrode kleur en tranend. De neus is een zwoele fruitbom. De kruiden moeten hun best doen om er voldoende frisse toetsen tegenover te zetten. Aardbei, kers en rode bes geven hier het beste van zichzelf. De viooltjes spelen de tweede… euh zijn duidelijk aanwezig net als vanille, munt, laurier en mokka tot zelfs wat champignon. Rijke aanzet in de mond met krachtige maar omfloerste tannine, bijna fluwelig. De aanwezigheid van het wat rijpere fruit zorgt voor een zacht mondgevoel dat toch wel vullend is. Vol en rond, mooi in balans en de kruidigheid komt voornamelijk in de voldoende lange afdronk opzetten.
    Punten: 88/100 (Te koop bij Licata – Prijs 85,00 €)
  8. Il Marroneto Brunello di Montalcino 2016
    Sangiovese die vergist in inox cuves en nadien een opvoeding geniet in botti van 25 hl.
    Intense volrode kleur en tranend. De neus is zeer divers en complex. Al komen opnieuw vele van de reeds opgesomde geuren opzetten in het glas. Blauwe bes, rode kers, zwarte braam zorgen voor het fruit. Laurier en grafiet voor de frisse vegetale aanvulling. Peper en jeneverbes voor de specerijen en de kruidigheid van salie en oregano. Subtiele aardse aanvulling en de branderige aroma’s van tabak, koffie, leder en bijna sigarenkistje (ceder dus). De mond is wel bijzonder fraai! Heel mooie aanwezigheid van de tannine, fijne aanvullende aciditeit en een doorgaans stevig maar fris mondgevoel. Een wijn die af is maar die je best toch nog even wat kelderrust gunt om zich volledig te ontplooien.
    Punten: 91/100 (Te koop bij Licata – Prijs 85,00 €)

De aandachtige lezer van de proefcommentaren zal de subtiele verschillen tussen 2015 en 2016 in de notities hebben opgemerkt. De wijnen van het jaar 2015 hebben steeds wat rijper fruit, wat logisch is want 2015 was vooral een warm jaar. Ook de aanwezigheid van de specerijen/kruiden zijn lichtjes anders net als de branderige aroma’s. Deze wijnen zijn bovendien toegankelijker.
In de wijnen van 2016 kwam er meer fris, wat blauw fruit boven. De kruidigheid van munt werd vervangen door de jeneverbes, mokka werd koffie er waren meer leder en grafiet toetsen aanwezig. De tannine is iets minder fluwelig maar wel wat krachtiger… Kortom 2016 gaf een frisser gevoel en zal je volgens mijn mening langer kunnen bewaren.
Ik focuste me vanaf de start op deze subtiele verschillen en dat stelde me in de gelegenheid om telkens het correcte jaar te ontdekken. Bovendien bekoorden de wijnen van het jaar 2016 me net iets meer dan deze van 2015 wat ongetwijfeld opnieuw met de frisheid van de wijn te maken heeft.

Hoewel ik in het begin vrij sceptisch was om 2 glazen naast elkaar te proeven vond ik dit een zeer geslaagd opzet. Hoe klein ook de verschillen zijn, je kon ze nu wel mooi ontdekken!
Een geslaagd ouverture van onze nieuwe wijnmeester dus… Well done Peter!

De uitzwaai van wijnmeester Frans – De Amici stoelendans

Content heb ik altijd een schoon woord gevonden! Bovendien is content zijn een schone deugd en is het een situatie waar ik zeer graag in vertoef. Ik ben dan ook zeer content dat de start van de nieuwe seizoenen van de diverse wijnclubs waar ik lid van ben, opnieuw in gang geschoten worden. Zo ook bij Amici! Ware het niet dat de aftrap dit keer een dubbel gevoel gaf.

Frans, onze Amici wijnmeester sinds jaar en dag, had al enkele jaren te kennen gegeven dat hij het tijd vond om de fakkel door te geven. Eerlijkheidshalve moet ik toegeven ik van mening was dat, hoewel Frans dit al geruime tijd aangaf, hij dit eigenlijk helemaal niet wilde. En dus was ik toch wel verrast dat op het einde van het vorige proefjaar het nieuws doorsijpelde dat het dan toch zo ver was en dat Frans spreekwoordelijk ‘zijn kurkentrekker aan de haak ging hangen’.

En zo stond de eerste Amici bijeenkomst van het nieuwe seizoen helemaal in het teken van de uitzwaai van Frans als wijnmeester. Hierbij speelde hij nog één keer de orkestmeester en selecteerde hij wijnen die bij hemzelf in de hoogste schuif liggen. Als het de bedoeling was om onze nieuwsgierigheid aan te wakkeren is hij daar alvast in geslaagd.

De uitzwaai van de oude wijnmeester gaat uiteraard hand in hand met de intrede van vernieuwing. Al kunnen we de intrede van oud voorzitter Peter als nieuwe wijnmeester misschien niet onmiddellijk als een vernieuwing beschouwen. Ook al kent Peter het reilen en zeilen van Amici als zijn broekzak, toch zal het ook voor hem geen sinecure zijn om in de voetsporen van Frans te treden. Frans was/is immers een autoriteit op gebied van Italiaanse wijnen en dit niet enkel binnen Amici maar in heel ons belgenlandje. Als Frans sprak, dan luisterde je! We wensen Peter dan ook alle succes en zijn ervan overtuigd dat hij onze volgende proefavonden in goede banen zal leiden.

Beste Frans, je blijft gelukkig nog aanwezig als zeer gewaardeerd lid van Amici, ik ben alvast uitermate content dat je mijn wijnmeester was!

Over naar de orde van de avond en het proeven van de wijnen. Het werd een selectie van 3 witte en 5 rode wijnen. Vooraf hadden we geen enkele kennis van wat er in het glas zou komen (altijd leuk). Hieronder kan mijn bevindingen over de geproefde wijnen.

  1. Falkenstein Riesling 2017 – Südtirol Vinschgau DOC – Alto Adige
    Riesling die gedurende 10 maanden rijpt in grote acacia vaten en vervolgens 12 maanden in de fles.
    Volle intense strogele kleur, tranend. Van bij de aanzet, zonder walsen, heb je al een volle rijke neus waarbij de rijpheid van de ananas goed tot zijn recht komt. Helemaal geen eenzijdig ananas-fruitgebeuren trouwens want ook appel, sterfruit, perzik en een waaier aan citrusvruchten tekenen present. Goed walsen doet de wijn zeker deugd want hierdoor komt zijn anijs/notig karakter boven en wordt het volle rijke gecounterd door een zeer mooie frisheid.
    In de mond zet die heerlijke volheid in combinatie met een sublieme aciditeit zicht trouwens door! De mineraliteit geeft nog een extra dimensie en de lengte van de afdronk zorgt voor een goedkeurend knikje. De aftrap is gegeven met een subliem mooie wijn!
    Punten: 94/100 – Te koop bij TG Fine wines (prijs 22,00 €)
  2. Venica & Venica Ronco delle Mele Sauvignon Blanc 2020 – Collio DOC – Friuli
    Sauvignon Blanc die deels vergist en rijpt in 20/27 hectoliter vaten en deels in inox kuipen gedurende 5 maanden.
    Heldere bleekgouden kleur met traanvorming. De neus gaat 2 seconden in het glas en de initialen S.B. staan op het proefformulier. Heel herkenbaar Sauvignon Blanc dus waar de aanwezigheid van varen, roze pompelmoes, appel en kruisbes vanzelfsprekend is. Het is een mooie volle neus die toch wat complexer is en meer te bieden heeft dan de initiële aroma’s. Zo is er ook de zeste van mandarijn, pepermunt, blanke amandel, en een etherische toets die de aanwezigheid van het hout etaleert. De smaak kan niet anders dan vele van deze elementen bevestigen. Hoewel primair de frisheid van de wijn opvalt neemt naarmate de wijn naar zijn smaakhoogtepunt gaat de ‘vettigheid’ licht over. Bovendien is er een zeer leuke vulkanische mineraliteit aanwezig. Tijdens de lange afdronk neemt de frisheid opnieuw de bovenhand en komt het edele citrusfruit opzetten en is er die smakelijke zesty schwung.
    Punten: 91/100 – Te koop bij Baeten Vinopolis (prijs 45,00 €)
  3. Marisa Cuomo Fiorduva 2019 – Costa d’Amalfi DOC – Campania
    Blend van 40% Ripoli, 30% Ginestra en 30% Fenile. De overrijpe druiven gisten gedurende 3 maanden in barriques en rijpen vervolgens voor 4 maanden in inox kuipen.
    Helder, bleekgoud. Hoewel de neus bij aanzet gesloten is kan hij de zilte toets niet verbergen. Wat werken met het glas brengt slechts een beetje soelaas. Peer, ananas, perzik en citrus tekenen het fruit. Verder licht zweterig, floraal, kruidig, houtimpressies, notig en etherisch. In de mond treedt bij aanvang vooral het filmende naar voor en wordt de wijn als ‘aangenaam vettig en sappig, rond’ omschreven. Bij een tweede slok valt toch ook de verscholen en zeer mooi ondersteunende aciditeit van de wijn op. Mineraal en ziltig in de afdronk, die weliswaar een puntje langer aanwezig mocht blijven.
    Punten: 86/100 – Te koop bij Wine-Art (Prijs 62,00 €)
  4. San Giusto a Rentennano La Ricolma Merlot 2006 – Toscana IGT – Toscana
    Merlot die gedurende 22 maanden rijpt in Franse eiken vaten.
    Terwijl er links en rechts mooie commentaren over deze wijn op te vangen waren kwam ik niet verder dan dat de aanwezigheid van de alcohol en kruiden al het andere maskeerde. Eén van de flessen bleek niet 100% correct te zijn (mijn glas), bij gevolg heb ik deze wijn dan ook geen bespreking gegeven.
    Geen punten – Te koop bij Stappato (momenteel staat hij daar op uitverkocht en is er geen prijs zichtbaar. De prijzen op het internet voor recentere jaargangen zijn zeer divers en variëren tussen de 170 en de 500 €)
  5. Kellerei Girlan Vigna Ganger Pinot Noir Riserva 2017 – Alto Adige DOC Mazon – Alto Adige
    Pinot Noir die 20 maanden rijpt in barriques en vervolgens 18 maanden flessenrust krijgt.
    Heldere zuivere granaatrode kleur. Wat een heerlijk, uitnodigende, fragiele en typische Alto Adige Pinot Noir neus is dit. Het doet je stralen van contentement… De ontleding van deze complex geurexplosie gaat in fases want telkens komen er nieuwe elementen opzetten. Framboosjes, aardbeien, kers/kriek. Het kleine fijne rode fruit is er allemaal. Duidelijke aanwezigheid van de roosjes, mooie kruidigheid. De houtopvoeding zorgt voor branderige aroma’s zoals mokka, koffie, sigarenkistje. Een vegetale toets en een snuif humus ronden af.
    Tiptop zuren vullen de mond, gespekt met het sappige rode fruit en een verscholen body. Dat de afdronk tot ongekende lengtes present blijft zorgt voor extra genot. Ja, dit is helemaal mijn ding (part one)!
    Punten: 94/100 – Te koop bij Wijnsalon (prijs 135,00 €)
  6. Pietradolce Vigna Barbagalli 2016 – Etna Rosso – Sicilia
    Nerello Mascalese met een opvoeding in eiken vaten voor 20 maanden.
    Gematigd granaatrood en helder van kleur. De neus biedt een gevarieerd boeket met een licht vlezige balsamico toets. Pruim, aardbei, kers, rode bes, viool, roos, anijs, munt, chocolade, mokka, wat dierlijk en alcohol. Alles is mooi aanwezig om me ook een mooi mondgevoel te bezorgen. Hier blijf ik echter wat op mijn honger zitten. De wijn is voldoende sappig, mooi kruidig, zelfs evenwichtig maar komt me net iets te snoeperig over.
    Mijn verbazing is dan ook groot dat het de Vigna Babagalli is waar ik meestal lyrisch over ben…
    Punten: 84/100 – Te koop bij Wine-Art (Prijs 102,00 €)
  7. Kellerei Bozen Taber Lagrein Riserva 2017 – Alto Adige DOC – Alto Adige
    Lagrein die vergist in grote foeders en een opvoeding geniet in barriques gedurende 12 maanden.
    De kleur is bijna zwart te noemen, hij is helder en in bezit van een heerlijke gekleurde traanvorming.
    De geur bulkt van de sulfiet en doet me zweren dat we met een Aglianico/Taurasi te maken hebben. Lagrein kwam even op in de gedachten maar het zwoelere karakter dreef me definitief zuidwaarts.
    De neus biedt exact wat ik graag heb in krachtpatsers van wijn. Die grafiet die licht dominant is, het vlezige van braadjus, het donkerste fruit dat de bijna zwarte kleur van de wijn in de verf zet. Het overvloedige aan kruiden (jeneverbes, tijm, peper, laurier, munt en salie) de houtintegratie die grommend zijn aanwezigheid laat blijken met tabak, leder, chocolade en mokka. Lichte integratie van sousbois, thee en paprika… Samengevat: uitbundig!
    Wat mij betreft wordt die bijna overdreven uitbundigheid nog eens verdergezet in de mond. De tannine die spreekt ‘hier ben ik’ waarna het sappige smeuïge zwarte fruit dit vlug de kop in drukt. De oh zo belangrijke aanwezigheid van de zuren en de grootse lengte brengen de noodzakelijke balans.
    Dit is gigantisch lekker, eten & drinken tegelijkertijd en helemaal mijn ding (part two)!
    Punten: 95/100 – Te koop bij Van Eccelpoel (prijs 52,50 €)
  8. Aldo Conterno Bussia Colonnello 2016 – Barolo DOCG – Piemonte
    Nebbiolo oude stijl met opvoeding gedurende 29 maanden in 25 hl grote Slavonische eiken vaten.
    Heldere, lichte kersenrode kleur. Herkenbare Nebbiolo aroma’s waarbij we instant een dwaze gelukzalige lach op ons gezicht krijgen. Je zou het boeket in een bokaaltje moeten kunnen opvangen waar je stiekem van tijd tot stond aan kan ruiken. Het is trouwens blijven ruiken en blijven ontdekken want het is een heerlijk complex gebeuren. Beeld je in dat je deze tijd van het jaar het bos in trekt. Bosaardbeien, paddenstoelen, zwammen, truffel, humus, sousbois… noem het maar! De aanwezigheid van framboos, roosjes en thee zijn bijna een evidentie. Munt, ceder, sigaar, koffie en tabak spelen de tweede viool.
    Qua smaak kan je allerlei superlatieven bovenhalen. Ik hou het bescheiden op subtiel, elegant, fragiel, fris, dragend, complex… kortweg Nebbiolo! En dus helemaal mijn ding (part three).
    Punten 97/100 – Te koop bij Licata (Prijs 120,00 €).

Alto Adige – (P)ronkend rood

Ben je ooit al verder geweest dan het land van Heidi aus Tirol? Neen, wel steek de Oostenrijkse landsgrens een keer over via de Brennerpas en nestel je in het Italiaanse Alto Adige oftewel Südtirol. Land van de dolomieten, land van de Ötzi, ijsmummie, prachtig wandelgebied, uitstekend skigebied, land van welness & gastronomie, land van een onnoemlijke appelproductie maar bovenal ook land van uitstekende wijnen!

Deze uitstekende wijnen worden voor de meeste wijnliefhebbers gepaard met de witte wijnen. En inderdaad, het moet gezegd worden, deze tweetalige regio is rijk aan Sauvignon Blanc, Pinot Bianco tot zelfs Müller-Thurgau, Gewürztraminer, Riesling en Chardonnay van de allerbeste kwaliteit. Minder gekend bij het grote publiek zijn de rode wijnen. Om deze in een beter daglicht te stellen zette Amici dit licht op rood en gingen we total löss bij een prachtige selectie wijnen, speciaal uitgekozen door onze wijnmeester Frans!

Alto Adige DOC, enkele weetjes!

  • Alto Adige is officieel tweetalig Italiaans-Duits en behoort sinds 1919 officieel bij Italië. Dit Noordelijk wijngebied is sindsdien afgescheiden van Oostenrijk. Om de Italiaanse overheid te paaien wordt het gekoppeld aan het ‘echte Italië’ van Trentino.
  • Bolzano en Merano zijn het kloppende hart van de regio. Beide steden worden verbonden door de weinstrasse waar je je naar believen kan uitleven. Beperk je niet tot deze weinstrasse als je op ontdekking gaat. De liefhebbers weten immers dat er in de hoger gelegen gebieden boven Bolzano en Merano pareltjes te ontdekken zijn!
  • Alto Adige is met zijn 5.300 ha aan wijngaarden misschien wel een klein wijngebied maar is wel het snelst groeiend kwaliteitsgebied in Italië met maar liefst meer dan 98% (!!!!) van de wijnen die onder een DOC vallen.
  • De Dolomieten zorgen voor vele valleien en microklimaten en die Dolomieten geven bovendien een bodem die een vat vol mineralen in de wijn brengt. Deze bodem is voornamelijk van vulkanisch porfier maar er zijn ook primitieve rotsbodems van kwarts, mica tot kalksteen.
  • De wijngaarden op steile hellingen liggen tot wel 1000 meter hoogte. Hierdoor is terrasbouw op vele plaatsen noodzakelijk.
  • Er zijn 2 officiële DOC gebieden: Alto Adige/Südtirol en Lago di Caldaro/Kalterersee. De DOC Alto Adige/Südtirol bevat 6 subzones: Isarco Valley – Santa Maddalena – Terlano – Merlano – Val Venosta – Colli di Bolzano.
  • De Doc wetgeving er sinds 1975 van toepassing is en er bestaat tot op heden, onbegrijpelijk genoeg, geen enkele DOCG.
  • Autochtone kwaliteitsvolle druivenrassen zijn Gewürztraminer, Vernatsch en Lagrein.
  • Vernatsch wordt ook wel Schiava genoemd. De letterlijke vertaling hiervan is ‘slaafje’. Dit moet je vooral niet gaan googlen onder afbeeldingen! In navolging van het Lagrein succes probeert men nu ook deze druif steeds meer te promoten. Het is vandaag nog altijd de druif die het meeste in het glas komt bij vooral de oudere generatie lokale wijnboeren.
  • Er staan een 20-tal verscheiden druivenrassen aangeplant waaronder vooral de Franse klassiekers.
  • Er staat een meerderheid aan witte rassen aangeplant (62%) met Pinot Grigio als meest aangeplante druif. In het zog volgt de Gewürztraminer. Hoewel er steeds meer wijngaarden verdwijnen ten voordele (???) van de populistische Merlot en Cabernet Sauvignon is Schiava nog steeds het meest aangeplante rode druivenras. Pinot Nero en Lagrein zijn respectievelijk tweede en derde.
  • De naam is gevallen: Pinot Nero (Blauburgunder) is hier echt wel in zijn sas! Je kan ze niet echt vergelijken met de Bourgogne Pinot Noir maar ze zijn wel verdomd lekker…
  • Tenslotte maak ik graag de bemerking dat je het beste een Riserva versie van de heerlijke Lagrein in je glas krijgt. De niet houtgelagerde versies zijn heel vaak niet je dat. Hou ook in het achterhoofd dat wanneer je lokaal een Lagrein Kretzer zou bestellen je een rosé Lagrein in het glas zal krijgen.

De proeverij!

  1. Kellerei Kaltern Quintessenz Vernatch Classico Superiore 2017 – DOC Kalterersee
    100% Vernatsch – Vinificatie in inox en verdere rijping gedurende 6 maanden in deels betonnen cuves en deels eiken fusten.
    Heldere granaatrode kleur. Licht geparfumeerde (roosjes) neus die de geur aanstekelijk maakt. Naast het, licht snoeperige, kleine rode fruit zijn er ook myrtilles aanwezig. Verder wat chicorei, munt en groenige accenten. In de mond proeven we een correcte wijn! De zuren zijn prominent aanwezig en krijgen helaas niet veel weerwerk. Het fruit is er in de aanzet en de afdronk kent een kruidigheid van groen peper. Op naar de volgende zou ik zeggen!
    Punten: 76/100 – Niet onmiddellijk te koop gevonden in België, wel diverse verkooppunten in Nederland. Richtprijs ongeveer 14,00 €
  2. Abbazia di Novacella Praepositus Pinot Nero Riserva 2015 – DOC Alto Adige
    100% Pinot Nero – Vinificatie in inox en rijping voor 24 maanden in Franse eiken vaten en tonneaux, waarvan 1/3e nieuwe.
    Heldere en zuivere granaatrode kleur. De neus is ingetogen bij de start, flink wat walsen helpt wel degelijk om een rijkelijke bouquet in het glas te krijgen. Duidelijk herkenbaar Pinot Noir, zonder enige twijfel. Kersjes, kriekjes omgeven met wat framboos. De florale accenten, de houtintegratie, licht aards en wat tertiair met koffie. Gelukkig is de smaak een pak uitbundiger dan de neus! Rijkelijke tannine in samenspel met levendige zuurtjes zorgen voor een prima gebalanceerde wijn. Fris en vol van smaak. De afdronk kent een behoorlijke lengte. Hoewel er nauwelijks enig negatief element te bespeuren valt geeft de wijn toch niet het nodige wow-gevoel. Correct, goed en ik zal het glas absoluut niet afslaan. Toch ben ik ervan overtuigd dat er nog beter zal volgen.
    Punten: 85/100 – Te koop op diverse plaatsen in België (Vinesse, The Lodge…) tegen een richtprijs van 32,00 €
  3. Elena Walch Ludwig Pinot Nero 2015 – DOC Alto Adige
    100% Pinot Nero – Vinificatie deels in inox, deels in Sloveense fusten. Verdere rijping voor 12 maanden in eiken barriques.
    Ludwig is een vaste partner in onze wijnkelder thuis en de wijn kwam me dan ook zeer bekend voor. Terwijl de kleur vasthield aan de granaatrode kleur, geeft de neus mij een duidelijk herkenbaar mooi klassiek Pinot Noir pallet. Het kleine rode fruit komt wat snoeperig over, de florale accenten halen vlug de bovenhand, toast en ceder verraden de houtlagering. Bovendien is er een aanwezigheid van eucalyptus wat ik vaak ervaar in de Alto Adige Pinots. Munt, tabak, koffie geef ik nog mee ter volledigheid. De smaak is zacht, rijk, fris en voldoende vol. Het is geen powerboy, hij is eerder fluwelig te noemen en kent een bijzonder aantrekkelijk mineraal karakter!
    Punten: 87/100 – Te koop bij Young Charly (Prijs: 30,20 €)
  4. Tenuta Waldgries Mirell Lagrein 2015  – DOC Alto Adige
    100% Lagrein – Vinificatie in eiken fusten en verdere rijping gedurende 24 maanden in Franse eiken vaten en tonneaux.
    Diepgekleurd, bijna zwart en intens. In eerste instantie was de wijn die in ons glas zat niet zuiver van geur. Zeer lactisch, quasi port… Een nieuwe poging van een correcte fles bracht heel wat verheldering. Dit was wel in orde. Pruimen, dadels, braambessen, jeneverbes, kruidnagel, cacaoboon, chocolade, tabak, potloodslijpsel, potgrond… De geur bracht dus heel wat boven. De smaak bracht stevigheid en kracht met toch wel verweven tannine. Bovendien was er een lange afdronk die volkruidig te noemen is.
    Geen verkeerd woord dus over deze Lagrein maar hij is wel niet capabel genoeg om niet-Lagrein kenners een lidkaart voor zijn fanclub aan te smeren!
    Punten: 86/100 – Niet te koop gevonden in België (Richtprijs 40,00 €)
  5. Cantina Stroblhof Pinot Nero Riserva 2015 – DOC Alto Adige
    100% Pinot Nero – Vinficatie in eiken fusten waarin de wijn blijft rijpen gedurende 8 maanden. Nadien volgt er nog één jaar flessenrust.
    Heldere, zeer zuivere kersenrode kleur met traanvorming. Ha, we zetten duidelijk een stap in de goede richting! Wat een mooie en fijne neus. Een rode vruchten coulis van aardbei/kers/framboos overgoten met een blaadje munt opgediend met wat eucalyptus gedrenkt in rozenwater! Het walsen verdringt deze aroma’s enigszins en brengt andere elementen boven. Lichte invloed van koffie, wat laurier, aardse tonen aangevuld met de aanzet van een sigarenkistje. De smaak ontfermt zich met lekkere zuren en fijne, toch krachtige en aangename tannine. In balans, fruitig/kruidig en lang aanwezig! Deze Pinot Noir evolueert naar een zwoele Pinot More!
    Punten: 89/100 – Niet te koop gevonden in België (Richtprijs 37,00 €)
  6. Franz Haas Schweizer Pinot Nero 2015 – DOC Alto Adige
    100% Pinot Nero – Vinificatie in open inox kuipen. Nadien rijping gedurende 12 maanden in Franse eiken vaten gevolgd door een extra jaar rijping in de fles.
    Mooie, heldere, tranende granaatrode kleur. De neus is een feestelijk festijn vol heerlijkheden! Hij is voorzien van een verleidelijk bouquet van rijpe bessen en kersen. Hij brengt een perfecte bloemenmix van rozen en viooltjes. De kruiden (peper, munt, eucalyptus, jeneverbes) spelen de aanlokkelijke viool op de achtergrond. Tabak, sigaar en mokka koffie maken het geheel zwoel-aantrekkelijk. De mond bezwijkt instant door deze heel mooie stijl van Pinot Nero. Rijke, levendige wijn met een subliem krachtkantje. Niet onmiddellijk in het bezit van dat minerale karakter maar wel fluwelig omgeven door heerlijk smakend fruit. Dit mag dan ook zonder twijfel dagelijks mijn disgenoot zijn in goed gezelschap!
    De Pinot Nero wijnen van Franz Haas zijn een begrip in en ver buiten Italië. Voor de Schweizer Pinot Nero voert hij een rendementsbeperking op van 35 hl/ha wat bijna ongezien is in Italië. Helaas moesten wij, enkele dagen na onze proeverij, vernemen dat Franz is overleden. Ik heb de omschrijving van deze wijn dan ook wat extra in de verf gezet als een hommage aan Franz die ik gekend heb als een aimabel mens vol bezieling!
    Punten: 90/100 – De wijnen van Franz Haas kunnen aangekocht worden via Wijnkennis (Richtprijs 42,00 €)
  7. Cantina Girlan Trattmann Pinot Nero Riserva 2016 – DOC Alto Adige
    100% Pinot Noir – Vinificatie in inox kuipen gevolgd door een rijpingsperiode van 12 maanden, deels in barriques, deels in 12hl fusten. Nadien nog verdere rijping voor 8 maanden in 70 hl fusten.
    Helder en zuiver kersenrood. De neus ademt Pinot Noir en is zeer mooi. Er is weinig toe te voegen aan de reeds eerder vermelde geuren: Aardbei, kers, framboos, aalbes, viool, rood, peper, koffie, ceder, vegetaal en aards. Het zit er allemaal in vervat en bovendien in een heerlijke verpakking! De smaak is intens, verfijnd, nog een tikkeltje te jong en rijkelijk met ingetogen kracht. Volledig in balans met sappig fruit. Zoals we gewoon zijn van Cantina Girlan is ook de Trattmann een zeer mooi glas Pinot Noir!
    Punten: 90/100 – Te koop bij Wijnsalon (Prijs: 34,10 €)
  8. Cantina Bolzano Taber Lagrein Riserva 2017 – DOC Alto Adige
    100% Lagrein – Vinificatie in eiken fusten gevolgd door een jaar rijping in Franse eiken barriques.
    Intense donker rode kleur met traanvorming. Volle neus met rijp en rijk zwart fruit (pruim, braam, cassis, dadel). Het is onmogelijk zijn kruidigheid te verbergen. Vooral rozemarijn, laurier, peper en tijm komen opzetten. Daarnaast nog grafiet en paprika als vegetale aroma’s en de invloed van het hout wordt benadrukt door de aanwezigheid van donkere chocolade, toasting en sigarenkistje. Het geheel geeft een smaak vol krachtige tannine in aanwezigheid van frisse en vele zuren. Perfecte houtintegratie en alcoholaanvulling. De meer dan 80-jaar oude druivenranken geven een wijn die al het ‘mooie hoekige’ van een Lagrein als perfecte puzzelstukjes in elkaar laten vallen! Waar is die lidkaart?
    Punten: 89/100 – Te koop bij Van Eccelpoel voor 52,50 €

Om deze mooie proefavond af te ronden ga ik nog even terug naar de start van de tasting. Günter bood ons immers een enig mooie Sauvignon Blanc aan uit deze regio! Opa worden doet iets met een mens en het is verre van elke dag mogelijk om de Renaissance Sauvignon Blanc van Gump Hof / Markus Prackwieser te kunnen proeven. Veel dank hiervoor en dat je nog enkele keren opa mag worden!
Hierbij nog even mijn proefnotitie omtrent deze wijn:
Hoewel we superlatieven kunnen boven halen voor de Sauvignon Blanc Riserva “Renaissance” van Gumphof is deze wijn een voorbeeld van grootsheid zonder overdaad. De Sauvignon druiven rijpen gedurende 12 maanden in 500 liter vaten. Nadien rusten ze nog een keer 12 maanden in inox kuipen. Geelgoud van kleur met groene glinsteringen in zijn jeugd. De neus is uiterst rijk en complex. Het meest opvallend zijn de bloemenaroma’s, de kruisbessen en de salie. In de mond vertoont hij een onberispelijke structuur en een grote présence, en verliest hij niets van zijn elegantie of finesse. Lang, vol en opwindend licht ziltig in de afdronk. De wijn is onvoorstelbaar lekker en kan lang ouderen!
Punten: 92/100 – Te koop bij Wijnkennis voor 43,10 €

Collio Friuli – Adembenemend (mooi & lekker)

Collio, doet dit een belletje rinkelen? Bij de liefhebbers van de beste Italiaanse witte wijnen ongetwijfeld. Dit betrekkelijk kleine wijngebied in het Noordoosten van Friuli, grenzend, zeg maar grensoverschrijdend met Slovenië bergt van de lekkerste witte wijnen die je kan vinden in Italië! Maar Collio is zoveel meer dan enkel maar een uitstekend wijngebied. Het is een pracht van een omgeving waar je in alle rust en stilte één kan worden met de natuur. De golvende heuvels waar de wijngaarden op staan baden in de rust. Ben je wandelliefhebber en heb je een zwak voor Süd Tirol/Alto Adige, trek eens wat verder tot de omgeving van Gorizia of Cormons. Het is een verborgen juweeltje waar je je hart zal verliezen. Buiten de uitstekende wijnen, de natuur en de rust heeft de regio trouwens nog extra troeven! Trieste is, naar mijn persoonlijke mening, één van de allermooiste steden en een bezoek aan Grado is een must! En wat dan te zeggen van Cividale op amper 50 km van de Friulaanse prosciutto bakermat San Daniele.
Overtuigd? Boek je een weekje in het Relais Russiz Superiore, reserveer een tafeltje bij Osteria La Subida (sublieme wijnkaart trouwens) en geniet met volle teugen! Oh ja, ga zeker de grens over want de pracht loopt grenzeloos verder in het Sloveense Brda én stop er ook om de wijnen te proeven!! Ze worden niet voor niet de ‘Wines with no border‘ genoemd.

Genoeg promo talk! Ik moet het uiteraard over wijn hebben en geen reisleider spelen. Bij Amici had Frans een wit avondje Friuli ingepland. Van de 8 wijnen waren er 5 afkomstig uit Collio. Wat volgt is enige informatie omtrent het wijngebied Collio en de geproefde wijnen. Het verslag van een uiterst geslaagde proefavond!

Collio DOC, enkele weetjes!

  • Collio DOC is de afgeknotte naam, je mag evenzeer Collio Goriziano DOC gebruiken
  • Collio kunnen we vinden in de regio Friuli-Venezia-Giulia aan het stadje Gorizia. Cormons is het wijndorpje bij uitstek. In de lokale enoteca kan je wijnen van bijna alle huizen vinden.
  • Sinds 1968 bestaat de DOC Collio
  • Het is geen groot wijngebied van ongeveer 1.500 hectare wijnaarden. De wijngaarden liggen op een hoogte tussen de 60 en 270 meter boven de zeespiegel.
  • Hoewel je er zeker rode wijnen kan vinden is het voornamelijk een wit-wijn-land.
  • De belangrijkste witte druiven die je er kan vinden zijn: Friulano, Ribolla Giallo, Sauvignon Blanc, Pinot Bianco, Pinot Grigio, Chardonnay en Malvasia Istriana. Daarnaast kan je ook wijnen vinden van Traminer, Muller-Thurgau, Riesling en Welshriesling (Riesling Italico).
  • De belangrijkste rode druivenrassen zijn: Cabernet Sauvignon en Merlot. Verder is er ook aanplant van Pinot Nero, Cabernet Franc en Carmenère. Hoewel Refosco dal Peduncolo Rosso niet met vermelding van de druif gebruikt mag worden in de Collio DOC kunnen we de wijnen van deze druif ten zeerste aanraden (geef ze wel de nodige tijd om zich te ontwikkelen).
  • Indien je melding maakt van het druivenras op het etiket moet dit minimaal voor 85% aanwezig zijn (zowel voor witte als voor rode wijnen).
  • Voor een Riserva is er een rijpingsperiode van minimaal 20 maanden voor de witte wijnen en 30 maanden voor de rode (waarvan minstens 6 maanden in het vat).
  • De unieke bodem die we treffen in Collio wordt de Ponca bodem genoemd en bestaat uit gelaagde mergel en zandsteen met vulkanische componenten die de wijnen een ziltig karakter bezorgen en een hoge mineraliteit geven.
    Dit gegeven verklaart waarom ik in de proeverij vaak een vuursteen mineraliteit heb genoteerd.

De proeverij!

  1. Tiare Sauvignon Blanc 2017 – Collio DOC
    100% Sauvignon Blanc – Inox
    Heldere citroengele kleur. De neus kan de Sauvignon Blanc niet verbergen. Kruisbessen, varens en citrusfruit komen je als eerste tegemoet. De neus geeft zich mooi prijs want aroma’s van peer, ananas, jasmijn en noten komen eveneens opzetten. De tong wordt geprikkeld door de stevig aanwezige zuurtjes. De smaak kent wel een mooie opbouw gaande van citrus aanzet naar een wat vettiger middenstuk om dan citrus/kruidig te eindigen. De afdronk kent een prominent bittertje.
    Punten: 81/100 – Prijs: 18,95 € (te koop bij Wine-Art)
  2. Venica e Venica Ronco delle Cime 2015 – Collio DOC
    100% Friulano – 40% rijpt gedurende 6 maanden in foeders, 60% in inox
    Stevig goudgeel doorkleurd. Walsen doet de wijn absoluut deugd en laat het bouquet wat openen. Vollere, rijpere aroma’s alleszins met rijpere appel, honing, perzik/abrikoos, mango en citrusfruit. Je waant jezelf wandelend in Italië want de Jasmijn geur komt opzetten. Vanille, hazelnoot, licht vegetaal en anijs zijn in de achtergrond aanwezig. Qua smaak treffen we een volle, rijke wijn die ondanks zijn rondeur de nodige frisheid bergt. Leuk toetsje Ricard/Sambuca (anijs dus). Lange afdronk met een vuursteen-mineralige aanwezigheid. Zeer kruidig ook doorspekt met een citrus aanwezigheid.
    Punten: 84/100 – Prijs: 28,40 € (te koop bij Baeten Vinopolis)
  3. Russiz Superiore Pinot Bianco Riserva 2015 – Collio DOC
    100% Pinot Bianco – Vergisting in eiken vaten en verdere rijping gedurende 3 jaren
    Helder goudgele kleur. Vrij complexe neus met een mooie toasty toets erdoorheen. Uitgebreid fruitpallet met het witte fruit van appel en peer. Perzik en meloen als geel fruit en tenslotte zowel verse citrusvruchten als de zeste van sinaasappel. Floraal met jasmijn en honing, kruidig met munt en peper. Het toasty vertalen we naar vanille en geroosterde pijnboompitten. De smaak brengt een lichte anijsaanwezigheid en is voornamelijk vettig en rond te noemen in de aanzet. Nadien komt de aciditeit opzetten evenals de specerijen (peper) en een licht puntje bijenwas. De lange afdronk bergt een mooi puntje roze pompelmoes.
    Punten 88/100 – Prijs: 30,80 € (te koop bij Wijnkennis)
  4. Edi Keber 2016 – Collio DOC
    Blend van Friulano, Ribolla Giallo en Malvasia Istriana – Vergisting en opvoeding in betonnen cuves
    Strogeel van kleur, helder en zuiver. Je moet echt wel werken met het glas om de nodige aroma’s te ontdekken. Fruit met naast citrus ook perzik en abrikoos. Floraal, licht kruidig, notig en vegetaal. Individuele aroma’s blijven moeilijk te ontdekken. Zeer fris van smaak waar de zuurtjes van start tot einde spelen doorheen de wijn. Finesserijk, niet te krachtig van smaak. Voldoende lange afdronk met de kenmerkende minerale onderbouwing.
    Punten: 83/100 – Prijs: 22,75 € (te koop bij Stappato)
  5. Eugenio Collavini Broy 2018 – Collio DOC
    50% Friulano, 30% Chardonnay, 20% Sauvignon Blanc – Gedeeltelijke houtlagering in barriques en tonneaux
    Blinkend goudgeel. Alvast een intrigerende neus met heel duidelijk herkenbaar de aanwezigheid van mandarijn! Ander aanwezig fruit zijn appel en perzik. Ook opvallend aanwezig is de koninginnenbrij. Verder munt, peper, karamel lichte toasting, amandel en vegetaal. Vol van smaak, lichtjes oxydatief zelfs maar wel in de goede zin. Heel knap evenwicht, fijn en toch vol van smaak. De zeste van mandarijn komt terug in de afdronk evenals de kruidigheid. Dit is een mooie wijn maar alleszins geen allemansvriend.
    Punten: 89/100 – Prijs: 33,20 € (Niet te koop gevonden bij een Belgische wijnhandel)
  6. Silvio Jermann Vintage Tunnina 2015 – Venezia Giulia IGT
    Blend van Sauvignon Blanc, Chardonnay, Ribolla Gialla, Malvasia en Picolit – Vergisting en opvoeding in eiken vaten
    Duidelijke geelgouden kleur. Geparfumeerde, zeer verfijnde, aangename en complexe neus. Ik som op: appel, peer, perzik, abrikoos, citrusfruit, jasmijn, anijs, munt, pijnboompit, toast, varens, boter… De smaak brengt ons licht in vervoering! Zeer mooie wijn met een mix van fruit, dragende zuren! Daar is de Sambuca opnieuw. Een lange afdronk met fijne pompelmoes. Uiterst mineraal ook. Samengevat: een fluwelig, verfijnde wijn met een vettig hoekje.
    Punten: 92/100 – Prijs: 56,10 € (te koop bij Young Charly)
  7. Vie di Romans Piere 2015 – Friuli Isonzo DOC
    100% Sauvignon Blanc – 7 maanden rijping in inox + 10 maanden in de fles
    Helder geelgouden kleur. Uitnodigende, mooi geparfumeerde geur waar de Sauvignon Blanc impressies (varen, kruisbes, citrus fruit) opnieuw duidelijk aanwezig zijn. Maar, er is meer dan enkel dat. Geroosterde amandelen, rijpere peer, ananas, witte bloesems, munt en peper om wat te noemen. Speelse zuren prikkelen de smaakzinnen met verfijnde citrusvruchten. Een puntje rondeur komt opzetten en het einde deint uit met een subliem bittertje. Opvallend is dat deze wijn helemaal niet terugvalt na de schitterende Jermann!
    Punten: 91/100 – Prijs: 29,95 € (te koop bij Ad Bibendum)
  8. Livon Braide Alte 2018 – Venezia Giulia IGT
    Blend van Sauvignon Blanc, Chardonnay, Picolit en Moscato Giallo – Vergisting in nieuwe eiken vaten en rijping gedurende 8 maanden in deze vaten.
    Strogele, heldere kleur. Mooie uitnodigende neus met een diversiteit aan fruit: verse ananas, sappige peren, gedroogde abrikoos en limoen. Honingraat (ook in de smaak), geroosterde witte amandel, jasmijn, en peperkruidig. Niet waargenomen als geur maar de venkel/anijs proef je wel. In tegenstelling tot de vorige 2 wijnen moeten de zuren ditmaal wel degelijk weerwerk bieden en daar slagen ze wonderwel in. Gedroogd/gekonfijt fruit, vuursteen-mineralig en een lang en vooral schoon einde!
    Punten: 90/100 – Prijs: 30,00 € (te koop bij Magnus)

De laatste 3 wijnen waren wat mij betreft de beste van de degustatie! Daar gaat mijn theorie dat Collio DOC de beste wijnen geeft uit Friuli…

Etna – Een explosieve opmars

Je kan de laatste jaren niet meer rond de positieve beweging die er zit omtrent de Siciliaanse wijnen met waarschijnlijk Etna DOC als de mooiste exponent hiervan. Jawel, voor niet ingewijden moet ik vertellen dat de Etna niet enkel de bekendste nog actieve vulkaan is van Sicilia maar dat zijn flanken bezaaid staan met wijnranken die bij het heerlijkste Italiaanse sap produceren.
Het is dan ook een, positief, gegeven dat we bij onze Amici wijnclub de Etna op de proeftafel zien verschijnen. Als eerste (februari 2019) was er een algemene Etna degustatie en in september 2021 mochten we een avondje omtrent Pietradolce beleven. Het werden beiden zeer boeiende avonden!

Etna DOC, enkele weetjes

  • Naast rode wijnen kan je ook witte, rosé en Spumante (verplichtte tweede gisting in de fles en minimale rustperiode sur lattes van 18 maanden) vinden als Etna DOC
  • De DOC bestaat sinds 1968
  • Het is een klein productiegebied van net iets meer dan 1100 hectares, goed voor bijna 29.000 hectoliter aan wijn of 320.000 flessen.
  • Het ligt in de oostelijke hoek van Sicilia, in de provincie Catania.
  • Wijngaarden uit 20 gemeenten maken deel uit van de productiezone: Biancavilia, S. Maria di Licodia, Paternò, Belpasso, Nicolosi, Pedara, Trecastagni, Viagrande, Aci S. Antonio, Acireale, S. Venerina, Giarre, Mascali, Zafferana, Milo, S. Alfio, Piedimonte, Linguaglossa, Castiglione en Randazzo.
  • De stokken staan op een hoogte van 350 tot 900 meter.
  • Bij Etna kom je vaak het woord Contrada tegen (ook elders in ( Zuidelijk Italië durf je dit wel tegen komen). Contrada komt feitelijk overeen met een Cru waarmee één bepaalde wijngaard mee wordt aangeduid. Etna DOC kent 133 verschillende Contrade.
  • Het gevaar dat bij de Etna wijngaarden om de hoek schuilt; nl. een eruptie die ze zou kunnen vernielen is tevens een zegen geweest voor de geschiedenis van de Etna wijnen. De lava terroir beschermde de wortels immers tegen de phylloxera plaag waardoor er nu nog stokken van meer dan 100 jaar oud te vinden zijn.
  • Een kleine 40 jaar geleden was Etna met uitsterven bedreigt. Er bleven nog slechts een 10-tal producenten over. Het was einde de jaren 1980 dat Benanti, één van de toonaangevende producenten, Salvo Foti aanstelde als oenoloog voor hun verwaarloosde familiale stokken, dat de regio de rug kon rechten. Vandaag zijn er meer dan 70 producenten en zijn de ‘rijke’ producenten uit het noorden van Italië naarstig op zoek naar wijngaarden op Etna DOC.
  • Tussendoor maken we melding dat de vulkaan Etna lokaal de Mongibello wordt genoemd.

De rode Etna wijnen

De rode wijnen van Etna DOC worden wel eens de Pinot Noir van het Zuiden genoemd. Naast hun minder intense kleurschakering zal ook vooral de fragiliteit en de verfijning van de wijnen hiervoor verantwoordelijk zijn. Maar de grootste treffende gelijkenis is dat de wijnen van de Etna DOC echte terroirwijnen zijn zoals dit ook gezegd wordt van de beste rode Bourgogne wijnen.

  • De Nerello Mascalese druif verdient een standbeeld! Deze druif is de grote verantwoordelijke voor de kwaliteit van de rode wijnen.
  • Er moet minimum 80% Nerello Mascalese aanwezig zijn in een rode Etna
  • Nerello Cappuccio, ook wel Nerello Mantellato genoemd, speelt er letterlijk de tweede viool en mag tot maximum 20% aanwezig zijn. Eventuele andere lokale druivenrassen (ook witte) mogen samen tot maximum 10% deel uitmaken van de blend.
  • Er bestaat tevens een Etna Rosso Riserva DOC
  • Het minimale potentiële alcohol percentage moet 12% bedragen (12,50% voor de Riserva)
  • Een Riserva moet een rijpingsperiode hebben van minimaal 4 jaar, waarvan minstens 12 maanden op hout. Er worden geen specificaties omtrent het gebruik van het type hout opgelegd.

De witte Etna wijnen

Misschien een nog groter geheim dan de rode Etna wijnen zijn hun witte broeders! De vulkanische bodem brengt het beste boven in deze wijnen en geven de wijnen vaak een sublieme volheid in combinatie met frisheid. Naar mijn bescheiden mening behoren ze ongetwijfeld tot de allerbeste witte Italiaanse wijnen.

  • Wat Nerello Mascalese is voor de rode wijn is Carricante voor de witte wijnen.
  • Er moet minimum 60% Carricante aanwezig zijn in een witte Etna, voor een Superiore loopt dit op tot 80%
  • De aanvullende druiven zijn Catarratto (maximum 40%), Trebbiano en Minella bianco mogen samen met andere lokale rassen tot maximum 15% aanwezig zijn.
  • Uitzonderlijk kan je ook Etna Bianco Superiore vinden. Dit is echter enkel toegestaan voor wijngaarden uit de gemeente Milo.
  • Het minimale potentiële alcohol percentage moet 11% bedragen (11,50% voor de Superiore)

Proeverij – Etna DOC

  1. Graci – Arcuria Etna Bianco 2013
    100% Carricante – Opvoeding van 12 maanden, deels in foeders.
    Heldere, goudgele kleur. Ingetogen neus bij de aanzet. Walsen doet de aroma’s beetje bij beetje opkomen en geven geuren van gekonfijte citrus, rijpere ananas, perzik, abrikoos, honing, jasmijn, anijs en hazelnoot. In de mond spelen de frisse zuren tegen de honingtoetsen en de rijk aanwezige mineralen. De afdronk mocht net iets langer en meer dragend zijn. Dit is een zeer correct gevinifieerde wijn maar zeker geen allemansvriend!
    Punten 83/100 – Te koop bij Stappato (43,50 €)
  2. Tenuta di Fessina – A Puddara Etna Bianco 2014
    100% Carricante – Vinificatie en opvoeding voor 6 tot 8 maanden in 3500 liter vaten.
    Zuivere en heldere strogele kleur. Walsen met het glas is een absolute noodzaak om de diverse aroma’s te ontdekken. Ananas, abrikoos, grapefruit, gegrilde noten, hooi en thee kunnen we waarnemen. De smaak is er eentje met veel frisheid in de aanzet maar die deint al zeer snel uit met geel pitfruit, kruiden en vooral een waaier aan diverse, fijne citrusvruchten. De mineralen zijn alom aanwezig en de afdronk kent een correcte lengte.
    Punten 84/100 – Te koop bij Licata (35,00 €)
  3. Girolamo Russo – A Rina Etna Rosso 2014
    94% Nerello Mascalese, 6% Nerello Capuccio – 12 maanden rijping, deels in 2600 liter Sloveense fusten, deels in beton.
    Zuivere, heldere granaatrode kleur met traanvorming. Verfijnde neus met een veelzijdigheid aan fruit en specerijen. Kersen, aalbes, framboos, viooltjes, jeneverbessen, anijs, peper, een lichte toasting, laurier, wat vlezig, schimmels…
    De mond geniet van een sublieme aciditeit die perfect gecounterd wordt door de verborgen kracht (tannine). Het rode fruit is duidelijk aanwezig, de kruiden komen voornamelijk naar het einde opnieuw opzetten. Het geheel is mineraal, fragiel, verfijnd en ook dragend aanwezig!
    Punten: 88/100 – Te koop bij Baeten Vinopolis (24,15 €)
  4. Terre Nere – Calderara Sottana Etna Rosso 2015
    98% Nerello Mascalese, 2% Nerello Capuccio – 18 maanden rijping in houten fusten.
    Gematigde kleur, granaatrood en tranend. De neus geeft naast het fruit (kers en framboos) vooral een mix van zwoele, zuiderse kruiden à la Raz el Hanout. Verder floraal, wat venkel, laurier en thee. De mond is behoorlijk veelzijdig en bevat voornamelijk mooie zuurtjes naar de rijke en krachtige tannine. Vol en rond van smaak met een correct evenwicht. Hij kent een fijne, bittere chocolade geladen afdronk.
    Punten: 86/100 – Te koop bij Licata (45,00 €)
  5. Palari – Faro DOC 2010
    Bijna een verplichting als je een Nerello Mascalese proeverij wenst is het buitenbeentje van Palari op te nemen!
    Niet alledaagse blend van 60% Nerello Mascalese aangevuld met Nerello Cappuccio, Nocera, Acitana, Jacché en Cor’e Palumba. Het geheel krijgt een houtopvoeding van 24 maanden.
    Granaatrode kleur en traanvormend. Wat een mooie maar animale neus! Klein rood fruit haalt de boventoon. Verder roosjes, mineraal, mokka, koffie, ceder, oranjebloesems, leder. Alles is zeer finesserijk aanwezig. de mond vult zich met heerlijke tannine/zuren. Het kleine rode sappige fruit krijgt de nodige aanvulling van blauw en zwart fruit samen met elegante kruiden. Alles is lang en verfrissend aanwezig. Eenvoudigweg lekker is deze wijn!
    Punten: 89/100 – Te koop bij Licata (45,00 €)
  6. Passopisciaro – Contrada ‘G’ Guardiola Etna Rosso 2013
    100% Nerello Mascalese – 18 maanden rijping in foeders.
    Zuivere, tranende granaatrode kleur. Deze Nerello is in de neus enorm dartel! Jong rood fruit zingt en danst in het rond, sousbois, zachte kruidigheid, violetjes en toetsje vegetaliteit. Je blijft steeds maar ontdekken. Die complexiteit zet zich verder in de mond. Een mooie verfijnde kracht, gekoppelde aan een sublieme frisheid & mineraliteit. Perfecte houtintegratie en een dragende lengte. Dit is een heerlijk slaapmutsje…
    Punten: 92/100 – Te koop bij Vinesse (50,00 €)
  7. Pietradolce – Contrada Rampante Etna Rosso 2016
    100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in Franse eiken vaten.
    Gematigde licht kersenrode kleur en tranend. De vulkanische terroir valt enorm op in de neus met de rokerige tonen. Veel fruit ook aanwezig, zowel het kleine rode fruit als het zwarte fruit. Kruidig met naast munt, peper, laurier en jeneverbes ook oregano. Verder bosaroma’s (champignon), thee en tabak. Het aanwezige cederhout verraadt het houtgebruik. In de smaak is dit best wel een powerboy met een wat ruwere kracht die subliem ondersteunt wordt door een gigantische frisheid. Het geheel blijft wel sappig van smaak en toont veel potentieel. Dit is een wijn met een karaktertje die veel te bieden heeft.
    Punten: 90/100 – Te koop bij Wine-Art (33,00 €)
  8. Graci – Arcuria Etna Rosso 2015
    100% Nerello Mascalese – 18 maanden rijping in foeders.
    De klassieke zuivere granaatrode kleur. De neus is weelderig en complex. Het is een genot om te ruiken. Vlezig, kruidig, fruitig, floraal, licht vegetaal en animaal. Hij heeft eenvoudigweg alles te bieden. De smaak zet zich verder in dezelfde richting en de tong wordt maximaal verwend. Kracht, aciditeit, perfect evenwicht en aanhoudende lengte. Het minerale, terroir gebonden karakter komt nog een keer extra uit de verf.
    Punten: 95/100 – Te koop bij Stappato (45,95 €)

Proeverij – Pietradolce (Te koop bij Wine-Art)

  1. Pietradolce Etna Rosato 2017
    100% Nerello Mascalese – Inox.
    Heldere kleur die doet denken aan oud goud of cognac. Mooie, fijne neus. Naast het licht animale geeft die vooral veel fruit (kers, granaatappel, roze pompelmoes) en kruiden (salie). Van smaak is dit wel een zeer mooie en fijne rosé met verbazend veel verscholen kracht. Zeer mineraal van afdronk met het citrus van bergamot. Gebruik deze wijn aub gastronomisch je zal er mee scoren!
    Punten: 86/100 – 18,95 €
  2. Pietradolce Etna Bianco 2017
    100% Carricante – Inox.
    Bleekgoud, zuiver en helder. Mooie, fijne en uitnodigende neus. Witte perzik, kruisbes, grapefruit, kweepeer, pompelmoes, munt, amandel, rokerig en groenkruidig. Ook het mondgevoel kan bekoren ondanks zijn wat bescheiden aanzet. Na enige tijd in mond barst de wijn los. Het fijne citrusfruit komt opzetten, de mineraliteit is aanwezig en een fijnkruidig einde. Leuk is ook het licht vettige middenrif.
    Punten: 86/100 – 18,95 €
  3. Pietradolce Archineri Etna Bianco 2017
    100% Carricante – Inox – Stokken van 100 tot 120 jaar oud.
    Helder en zuiver geelgoud. De geur is ingetogener dan de gewone Bianco maar komt na enige tijd in het glas mooi open en tot zijn recht. Verse ananas, peer, perzik en pompelmoes zijn het fruit van dienst. Kruidig, notig, vegetaal en rokerig. De smaak is van begin tot het einde omringd door een prachtige mineraliteit en aciditeit. Het is een verfijnde & gastronomische wijn die niet uitbundig van het prille begin aanwezig is maar die zich na enige tijd bijna bescheiden en verlegen helemaal prijs geeft.
    Punten: 87/100 – 33,99 €
  4. Pietradolce Etna Rosso 2017
    100% Nerello Mascalese – 3 maanden rijping in tonneaux
    Wijn met een mooie kleurspiegel, granaatrood. De geur geeft bosaardbeitje, krieken, snoepjes, rozen, munt en laurier. Het bouquet komt verfijnd over. In de mond fragiele tannine en toonaangevende zuurtjes. De afdronk kent een bittertje dat net te dominant overkomt. Wat opvalt is dat deze ‘instap’ Pietradolce enorme moeilijkheden kent op te boksen tegen de Archineri Bianco.
    Punten: 80/100 – 18,95 €
  5. Pietradolce Archineri Etna Rosso 2017
    100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in tonneaux
    Granaatrood en zuiver. Uitnodigende neus, licht vlezig en aards met fijne kruiden maar voornamelijk een waaier aan fruit. Al het kleine rode fruit dat je kan bedenken is bijna aanwezig. Het hout ruik je zonder dominant te zijn. De smaak toont die gekende verfijnde fragiliteit met toch tegen de aciditeit opboksende tannine. De afdronk is licht alcoholisch en mocht een tikkeltje langer dragen. De mineraliteit spreekt voor zich.
    Punten: 86/100 – 33,00 €
  6. Pietradolce Santa Spirito Etna Rosso 2016
    100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in tonneaux
    Lichte, zuivere en heldere kersenrode kleur. Het geurenboeket is divers en aantrekkelijk. Het gekende kleine rode fruit wordt bijgestaan door braambessen. Het florale speelt steeds mee op de achtergrond. Naast munt, oregano, peper en laurier ontdekken we ook een vleugje kaneel. De branderige aroma’s (chocolade en koffie) zijn geïntegreerd. Vlezig en animaal om af te ronden. In de smaak valt het op de fragiliteit weg is hoewel de verfijning wel degelijk aanwezig blijft. De kracht aan tannine wint in de Santa Spirito maar de zuren weren zich en bieden de nodige tegenwerking. Al bij al blijft er een sappigheid hangen in deze volle, gastronomische wijn.
    Punten: 88/100 – 33,99 €
  7. Pietradolce Contrada Rampante Etna Rosso 2016
    Deze wijn werd reeds besproken in de globale Etna proeverij. Hoewel er een verschil in proeven van 2 jaar over heen is gegaan blijven de proefnotities grotendeels gelijk oplopen. Hij blijft nog steeds zijn enorme potentieel bieden.
  8. Pietradolce Barbagali Etna Rosso 2015
    100% Nerello Mascalese – 20 maanden rijping in tonneaux
    Ik wist op voorhand dat de Barbagali in het glas zou zitten en dat is misschien niet het ideale. Ik ben immers fan van deze wijn en dan balanceer je vaak op het subjectieve. Kersenrood en helder. Een vat vol complexiteit. Het glas blijft eenvoudigweg geuren creëren. We ontdekken, viooltjes, rozen, aardbei, framboos, kers, peper, munt, jeneverbes, ceder, koffie, karamel en truffel. Man, dit is zo smakelijk! Prachtige tannine, sublieme frisheid, zwoelheid, lengte… deze wijn heeft het gewoonweg.
    Punten: 95/100 – 95,00 €

Het is duidelijk dat deze twee proeverijen maar een kleine afspiegeling zijn van wat er mogelijk is van Etna DOC. Ik kijk alvast uit naar meer moois hiervan in het glas!

Barolo – Amici tasting

Nebbiolo stond in de schijnwerpers tijdens onze Amici tasting van juni 2021! De nobele druif was die avond tevens de gastheer van de grootse wijnen waarvoor hij verantwoordelijk is; nl. Barolo. Enfin… van de 8 wijnen die er op de proeftafel verschenen droegen er 5 het Barolo label. Aan ons om te ontdekken welke de 3 ‘indringers’ waren.

Barolo – enkele weetjes!

Barolo is één van de meest bekende wijnen wereldwijd. Informatie uit deze ‘welgestelde’ DOCG is er dan ook aan veelvoud te vinden. De zoekopdracht Barolo invoeren in Google geeft je in 0,46 seconden maar liefst 17.600.000 resultaten! Bij deze zorgen we er alvast voor dat er op zijn minste één zoekresultaat extra bij komt. Of dit overbodig is maakt ieder voor zich maar uit…

  • Barolo DOCG is een appellatie uit het noord Italiaanse Piemonte; meer bepaald uit de Langhe regio. Even ten zuiden van Alba, in de provincie Cuneo.
  • De promotie van DOC naar DOCG is er sinds 1980, onmiddellijk na de invoering van Denominazione di Origine Controllato e Garantita.
  • Een Barolo mag enkel gemaakt worden van Nebbiolo druiven.
  • Het is steeds een rode wijn.
  • Er is tevens een ‘Riserva’ versie van de Barolo.
  • Naast het gelijknamige dorpje Barolo zijn ook wijngaarden uit volgende gemeenten toegelaten in de appellatie: La Morra, Monforte d’Alba, Serralunga d’Alba, Castiglione Falletto, Novello, Grinzane Cavour, Verduno, Diano d’Alba, Cherasco en Roddi.
  • Auteur dezer kan u ten zeerste aanraden de ontdekking ter plaatse met een Vespa te doen.
  • 177 wijngaarden maken deel uit van de Cru indeling. De indeling per gemeente is: Serralunga d’Alba (39), La Morra (39), Barolo (37), Castiglione Falletto (20), Monforte d’Alba (11), Verduno (11), Grinzane Cavour (8), Novello (7), Diano d’Alba (3), Cherasco (1), Roddi (1)
  • Het is een droom om ooit van alle cru’s een exemplaar in de wijnkelder te hebben liggen.
  • Het maximale rendement voor Barolo of Barolo Riserva bedraagt 56 hl/ha. Wanneer de cru wijngaard wordt vermeld op het etiket wordt dit gereduceerd tot 54,4 hl/ha
  • Barolo heeft een minimale rustperiode van 38 maanden, waarvan minstens 18 maanden opvoeding in vaten.
    Voor een Barolo Riserva is dit 62 maanden met een identiek aantal voorgeschreven maanden houtlagering.
  • We zeggen bewust niets van het kruidenextract digestief Barolo Chinato…
  • Een website die absoluut aan te raden is: www.barolomga360.it (helaas betalend)

De proeverij:

  1. Mauro Molino Barolo Conca 2007
    Nebbiolo – 18 maanden rijping in Franse eiken vaten
    Heldere kersenrode kleur met een spoor van evolutie. Fijne neus! Enkele kersen en wat rozengeur geven de neus een jeugdig karakter al zijn deze wel in de minderheid. De tertiaire aroma’s komen opzetten en nemen het karakter over. Koffie, mokka, sigaar, thee, tabak… om maar enkele te noemen. Verder ook een animale impact (al zet die niet echt fel door). Zoethout, munt, laurier en paddenstoel voor de volledigheid.
    In de mond spelen de tannine niet te fel door, de zuren bieden een prima ondersteuning. Het geheel blijft toch krachtig aanwezig. De mokkatoets is duidelijk en de lange afdronk kent een warmkruidig einde. Correct Barolo die op dronk is gekomen!
    Punten: 89/100 – Te koop bij Vinolfi voor 35,95 € (andere jaargang)
  2. Cantina del Pino Barbaresco Albesani 2006
    Nebbiolo – 24 maanden rijping in grote Sloveense foeders
    Eerste ‘indringer’ van de avond! Heldere granaatrode kleur met evolutie. Correcte neus waar nog zowel jong fruit (aardbei, kers, braam) als gedroogd fruit (pruim) in aanwezig zijn. Koffie, ceder, tabak en champignons zetten het tertiaire gedeelte in. Verder enige florale en kruidige toetsen. In de mond is deze 2006 eerder nog een krachtpatser met misschien net een iets te eenzijdig tannine gevoel waardoor de wijn voor mij verfijning en diepgang mist. Bij het einde van de afdronk is ook de alcohol net iets te dominant present.
    Punten: 88/100 – Niet te koop gevonden in België – Richtprijs 45 €
  3. Rinaldi Francesco & Figli Barolo Cannubi 2007
    Nebbiolo – minstens 36 maanden rijping in 5000 hl Sloveense foeders
    Heldere granaatrode wijn met evolutie. Mooi en elegant bouquet! Versmolten aroma’s van het fruit (gedroogde pruim, kers, framboos), bloemen (roos), kruiden (anijs, munt, peper, laurier), branderig (koffie, ceder, thee, tabak) en animaal (schimmels). De mond geeft een levendige, rijke en vooral krachtige wijn die volledig in balans is. Al het mooie van een gerijpte Barolo bevindt zich in het glas.
    Punten: 91/100 – Te koop bij Portovino voor 55,00 € (andere jaargang)
  4. Giovanni Rocca Barolo Mosconi 2007
    Nebbiolo – 36 maanden in Franse barriques
    Helder, granaatrood met stevige evolutie. De neus boeit helemaal niet. Hij komt net niet afstotend ‘lactisch’ over. De yoghurt geur verdwijnt ook niet na walsen en doet me de zoektocht naar andere, wel interessante geuren dan ook stopzetten. In de mond is hij gelukkig wel iets enthousiaster. Tannine die nog wat kracht bezitten, zuren die hem in balans brengen. De afdronk die voldoende lang is maar die ook bij het uitdoven de wijn mij niet in vervoering doen brengen. Zonder twijfel het kneusje van de avond!
    Punten: 78/100 – Te koop bij Di’Vin Wines voor 44,60 € voor 44,60 €
  5. Stephano Mazzetta Desmentia Vino do Tavola 2011
    Nebbiolo – Houtgelagerd
    Mooie heldere granaatrode kleur. De geur is alvast uitnodigend en geeft vele facetten prijs. Rozijnen, kers, braam, toasting, koffie, tabak, truffel… Na walsen komen er nog sigarenkistje, laurier en munt opzetten. Een licht bedwelmend rozenaroma eveneens. De wijn zit mooi in zijn evenwicht! Hoewel de tannine krachtig zijn houden de zuren ze binnen beperking. Het hout zit mooi versmolten. Het fruitgevoel is veel duidelijker nog aanwezig dan bij de vorige wijnen wat ook logisch is gezien zijn leeftijd. Lange kruidige afdronk. Het was echter al vrij snel duidelijk dat we niet met een Barolo te maken hadden. Mooi gemaakte Nebbiolo wijn die wat mij betreft ‘bijt’ op de goede manier.
    Punten: 90/100 – lokaal gekochte wijn en er is zo goed als geen info te vinden over Stephano Mazzetta
  6. Angelo Gaja Barolo Dagromis 2007
    Nebbiolo – Rijping voor 12 maanden in barriques en 18 maanden in foeders
    Typische Barolokleur met lichte evolutie. Schitterende neus die doet verlangen. Framboosjes in combinatie met blonde rozijn en ontbijtpruimen wat het fruit betreft. Rozenblaadjes en munt geven een wat geparfumeerde impressie. Alles zit mooi verweven en hoewel er tertiaire aroma’s zijn (ceder, mokka, tabak) komt dit op geen enkel moment dominant over. Het mondgevoel sluit naadloos aan bij onze geurimpressies. Krachtig, rijk, levendig, zacht, vol en rond. Het fruit blijft aanwezig. De afdronk blijft boeien. Heerlijk glas wijn!
    Punten: 92/100 – Te koop op diverse plaatsen in België – Richtprijs 82 € (andere jaargangen)
  7. Nervi Gattinara Valferana 2011
    Nebbiolo – 48 Maanden rijping in foeders
    De derde niet-Barolo wijn komt uit Alto Piemonte en werd ook bestempeld als niet Barolo. Heldere granaatrode kleur. Het is in eerste instantie toch wat zoeken naar een diversiteit van aroma’s. Ook stevig walsen brengt niet onmiddellijk soelaas. Even laten open komen dan maar. Jong fruit van framboos, aardbei en kers. In de aanvulling rozenwater, mokka laurier, thee, tabak… dan toch ook het teer-aroma.
    Correct mondgevoel met duidelijk aanwezige tannine maar toch overheerst er het gevoel dat deze wijn beter een plaatsje eerder was gekomen. Hij heeft het moeilijk op te boksen tegen de Dagromis en dat vertaalt zich ook. Ik heb dan ook genoteerd dat ik deze wijn een nieuwe kans wil geven.
    Punten: 85/100 – Te koop bij Stappato voor 88,50 € (andere jaargang)
  8. Fratelli Alessandria Barolo San Lorenzo 2007
    Nebbiolo – 36 maanden rijping in 20 tot 30 hl Sloveense foeders
    De kleur is ook hier granaatrood met evolutie. De neus is wat mij betreft de mooiste van de avond. Zeer verfijnd en uiterst uitnodigend. De usual suspects zijn allen aanwezig: framboos, rode bes, kers, roosjes, munt, koffie, mokka, sigarenkistje, graffiet, thee, tabak, laurier, champignon… Dit zet zich door naar de mond. Hij beloofde veel en geeft zo mogelijk nog meer. De kracht vervaagd geen moment. Het rijke evenwichtige mondgevoel stemt me gelukkig als een perfecte afsluiter van een mooie avond. Dit mag wat mij betreft me telkens geschonken worden als afsluiter van een mooi diner 😉!
    Samen met de Gaja Dagromis de winnaar van de avond.
    Punten: 92/100 – San Lorenzo werd niet te koop gevonden in België. Richtprijs 61 € (andere jaargang).

Niet iedereen aanwezig op deze proefavond zal het eens zijn met mijn proefnotities! Het mag dan ook duidelijk zijn dat dit mijn bevindingen zijn van de geschonken fles in mijn glas. Er was een zeer duidelijk flessen verschil aanwezig waardoor er uiteraard discussies waren omtrent de proefondervindingen. Dat gegeven houdt ook onze proefavonden levendig! Alle geproefde Barolo wijnen kwamen uit het jaar 2007. In bijgevoegde vintage tabel kan je zien dat dit een 4-sterren jaar is met de bemerking drink or hold. Onze proefavond maakte dit ook duidelijk!

Barolo Cru’s