Bottle Case

Je kan de laatste jaren niet meer rond de positieve beweging die er zit omtrent de Siciliaanse wijnen met waarschijnlijk Etna DOC als de mooiste exponent hiervan. Jawel, voor niet ingewijden moet ik vertellen dat de Etna niet enkel de bekendste nog actieve vulkaan is van Sicilia maar dat zijn flanken bezaaid staan met wijnranken die bij het heerlijkste Italiaanse sap produceren.
Het is dan ook een, positief, gegeven dat we bij onze Amici wijnclub de Etna op de proeftafel zien verschijnen. Als eerste (februari 2019) was er een algemene Etna degustatie en in september 2021 mochten we een avondje omtrent Pietradolce beleven. Het werden beiden zeer boeiende avonden!

Etna DOC, enkele weetjes

• Naast rode wijnen kan je ook witte, rosé en Spumante (verplichtte tweede gisting in de fles en minimale rustperiode sur lattes van 18 maanden) vinden als Etna DOC
• De DOC bestaat sinds 1968
• Het is een klein productiegebied van net iets meer dan 1100 hectares, goed voor bijna 29.000 hectoliter aan wijn of 320.000 flessen.
• Het ligt in de oostelijke hoek van Sicilia, in de provincie Catania.
• Wijngaarden uit 20 gemeenten maken deel uit van de productiezone: Biancavilia, S. Maria di Licodia, Paternò, Belpasso, Nicolosi, Pedara, Trecastagni, Viagrande, Aci S. Antonio, Acireale, S. Venerina, Giarre, Mascali, Zafferana, Milo, S. Alfio, Piedimonte, Linguaglossa, Castiglione en Randazzo.
• De stokken staan op een hoogte van 350 tot 900 meter.
• Bij Etna kom je vaak het woord Contrada tegen (ook elders in ( Zuidelijk Italië durf je dit wel tegen komen). Contrada komt feitelijk overeen met een Cru waarmee één bepaalde wijngaard mee wordt aangeduid. Etna DOC kent 133 verschillende Contrade.
• Het gevaar dat bij de Etna wijngaarden om de hoek schuilt; nl. een eruptie die ze zou kunnen vernielen is tevens een zegen geweest voor de geschiedenis van de Etna wijnen. De lava terroir beschermde de wortels immers tegen de phylloxera plaag waardoor er nu nog stokken van meer dan 100 jaar oud te vinden zijn.
• Een kleine 40 jaar geleden was Etna met uitsterven bedreigt. Er bleven nog slechts een 10-tal producenten over. Het was einde de jaren 1980 dat Benanti, één van de toonaangevende producenten, Salvo Foti aanstelde als oenoloog voor hun verwaarloosde familiale stokken, dat de regio de rug kon rechten. Vandaag zijn er meer dan 70 producenten en zijn de ‘rijke’ producenten uit het noorden van Italië naarstig op zoek naar wijngaarden op Etna DOC.
• Tussendoor maken we melding dat de vulkaan Etna lokaal de Mongibello wordt genoemd.

De rode Etna wijnen

De rode wijnen van Etna DOC worden wel eens de Pinot Noir van het Zuiden genoemd. Naast hun minder intense kleurschakering zal ook vooral de fragiliteit en de verfijning van de wijnen hiervoor verantwoordelijk zijn. Maar de grootste treffende gelijkenis is dat de wijnen van de Etna DOC echte terroirwijnen zijn zoals dit ook gezegd wordt van de beste rode Bourgogne wijnen.

• De Nerello Mascalese druif verdient een standbeeld! Deze druif is de grote verantwoordelijke voor de kwaliteit van de rode wijnen.
• Er moet minimum 80% Nerello Mascalese aanwezig zijn in een rode Etna
• Nerello Cappuccio, ook wel Nerello Mantellato genoemd, speelt er letterlijk de tweede viool en mag tot maximum 20% aanwezig zijn. Eventuele andere lokale druivenrassen (ook witte) mogen samen tot maximum 10% deel uitmaken van de blend.
• Er bestaat tevens een Etna Rosso Riserva DOC
• Het minimale potentiële alcohol percentage moet 12% bedragen (12,50% voor de Riserva)
• Een Riserva moet een rijpingsperiode hebben van minimaal 4 jaar, waarvan minstens 12 maanden op hout. Er worden geen specificaties omtrent het gebruik van het type hout opgelegd.

De witte Etna wijnen

Misschien een nog groter geheim dan de rode Etna wijnen zijn hun witte broeders! De vulkanische bodem brengt het beste boven in deze wijnen en geven de wijnen vaak een sublieme volheid in combinatie met frisheid. Naar mijn bescheiden mening behoren ze ongetwijfeld tot de allerbeste witte Italiaanse wijnen.

• Wat Nerello Mascalese is voor de rode wijn is Carricante voor de witte wijnen.
• Er moet minimum 60% Carricante aanwezig zijn in een witte Etna, voor een Superiore loopt dit op tot 80%
• De aanvullende druiven zijn Catarratto (maximum 40%), Trebbiano en Minella bianco mogen samen met andere lokale rassen tot maximum 15% aanwezig zijn.
• Uitzonderlijk kan je ook Etna Bianco Superiore vinden. Dit is echter enkel toegestaan voor wijngaarden uit de gemeente Milo.
• Het minimale potentiële alcohol percentage moet 11% bedragen (11,50% voor de Superiore)

Proeverij – Etna DOC

1. Graci – Arcuria Etna Bianco 2013
   100% Carricante – Opvoeding van 12 maanden, deels in foeders.
   Heldere, goudgele kleur. Ingetogen neus bij de aanzet. Walsen doet de aroma’s beetje bij beetje opkomen en geven geuren van gekonfijte citrus, rijpere ananas, perzik, abrikoos, honing, jasmijn, anijs en hazelnoot. In de mond spelen de frisse zuren tegen de honingtoetsen en de rijk aanwezige mineralen. De afdronk mocht net iets langer en meer dragend zijn. Dit is een zeer correct gevinifieerde wijn maar zeker geen allemansvriend!
   Punten 83/100 – Te koop bij Stappato (43,50 €)
   
2. Tenuta di Fessina – A Puddara Etna Bianco 2014
   100% Carricante – Vinificatie en opvoeding voor 6 tot 8 maanden in 3500 liter vaten.
   Zuivere en heldere strogele kleur. Walsen met het glas is een absolute noodzaak om de diverse aroma’s te ontdekken. Ananas, abrikoos, grapefruit, gegrilde noten, hooi en thee kunnen we waarnemen. De smaak is er eentje met veel frisheid in de aanzet maar die deint al zeer snel uit met geel pitfruit, kruiden en vooral een waaier aan diverse, fijne citrusvruchten. De mineralen zijn alom aanwezig en de afdronk kent een correcte lengte.
   Punten 84/100 – Te koop bij Licata (35,00 €)
   
3. Girolamo Russo – A Rina Etna Rosso 2014
   94% Nerello Mascalese, 6% Nerello Capuccio – 12 maanden rijping, deels in 2600 liter Sloveense fusten, deels in beton.
   Zuivere, heldere granaatrode kleur met traanvorming. Verfijnde neus met een veelzijdigheid aan fruit en specerijen. Kersen, aalbes, framboos, viooltjes, jeneverbessen, anijs, peper, een lichte toasting, laurier, wat vlezig, schimmels…
   De mond geniet van een sublieme aciditeit die perfect gecounterd wordt door de verborgen kracht (tannine). Het rode fruit is duidelijk aanwezig, de kruiden komen voornamelijk naar het einde opnieuw opzetten. Het geheel is mineraal, fragiel, verfijnd en ook dragend aanwezig!
   Punten: 88/100 – Te koop bij Baeten Vinopolis (24,15 €)
   
4. Terre Nere – Calderara Sottana Etna Rosso 2015
   98% Nerello Mascalese, 2% Nerello Capuccio – 18 maanden rijping in houten fusten.
   Gematigde kleur, granaatrood en tranend. De neus geeft naast het fruit (kers en framboos) vooral een mix van zwoele, zuiderse kruiden à la Raz el Hanout. Verder floraal, wat venkel, laurier en thee. De mond is behoorlijk veelzijdig en bevat voornamelijk mooie zuurtjes naar de rijke en krachtige tannine. Vol en rond van smaak met een correct evenwicht. Hij kent een fijne, bittere chocolade geladen afdronk.
   Punten: 86/100 – Te koop bij Licata (45,00 €)
   
5. Palari – Faro DOC 2010
   Bijna een verplichting als je een Nerello Mascalese proeverij wenst is het buitenbeentje van Palari op te nemen!
   Niet alledaagse blend van 60% Nerello Mascalese aangevuld met Nerello Cappuccio, Nocera, Acitana, Jacché en Cor’e Palumba. Het geheel krijgt een houtopvoeding van 24 maanden.
   Granaatrode kleur en traanvormend. Wat een mooie maar animale neus! Klein rood fruit haalt de boventoon. Verder roosjes, mineraal, mokka, koffie, ceder, oranjebloesems, leder. Alles is zeer finesserijk aanwezig. de mond vult zich met heerlijke tannine/zuren. Het kleine rode sappige fruit krijgt de nodige aanvulling van blauw en zwart fruit samen met elegante kruiden. Alles is lang en verfrissend aanwezig. Eenvoudigweg lekker is deze wijn!
   Punten: 89/100 – Te koop bij Licata (45,00 €)
   
6. Passopisciaro – Contrada ‘G’ Guardiola Etna Rosso 2013
   100% Nerello Mascalese – 18 maanden rijping in foeders.
   Zuivere, tranende granaatrode kleur. Deze Nerello is in de neus enorm dartel! Jong rood fruit zingt en danst in het rond, sousbois, zachte kruidigheid, violetjes en toetsje vegetaliteit. Je blijft steeds maar ontdekken. Die complexiteit zet zich verder in de mond. Een mooie verfijnde kracht, gekoppelde aan een sublieme frisheid & mineraliteit. Perfecte houtintegratie en een dragende lengte. Dit is een heerlijk slaapmutsje…
   Punten: 92/100 – Te koop bij Vinesse (50,00 €)
   
7. Pietradolce – Contrada Rampante Etna Rosso 2016
   100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in Franse eiken vaten.
   Gematigde licht kersenrode kleur en tranend. De vulkanische terroir valt enorm op in de neus met de rokerige tonen. Veel fruit ook aanwezig, zowel het kleine rode fruit als het zwarte fruit. Kruidig met naast munt, peper, laurier en jeneverbes ook oregano. Verder bosaroma’s (champignon), thee en tabak. Het aanwezige cederhout verraadt het houtgebruik. In de smaak is dit best wel een powerboy met een wat ruwere kracht die subliem ondersteunt wordt door een gigantische frisheid. Het geheel blijft wel sappig van smaak en toont veel potentieel. Dit is een wijn met een karaktertje die veel te bieden heeft.
   Punten: 90/100 – Te koop bij Wine-Art (33,00 €)
   
8. Graci – Arcuria Etna Rosso 2015
   100% Nerello Mascalese – 18 maanden rijping in foeders.
   De klassieke zuivere granaatrode kleur. De neus is weelderig en complex. Het is een genot om te ruiken. Vlezig, kruidig, fruitig, floraal, licht vegetaal en animaal. Hij heeft eenvoudigweg alles te bieden. De smaak zet zich verder in dezelfde richting en de tong wordt maximaal verwend. Kracht, aciditeit, perfect evenwicht en aanhoudende lengte. Het minerale, terroir gebonden karakter komt nog een keer extra uit de verf.
   Punten: 95/100 – Te koop bij Stappato (45,95 €)
   

Proeverij – Pietradolce (Te koop bij Wine-Art)

1. Pietradolce Etna Rosato 2017
   100% Nerello Mascalese – Inox.
   Heldere kleur die doet denken aan oud goud of cognac. Mooie, fijne neus. Naast het licht animale geeft die vooral veel fruit (kers, granaatappel, roze pompelmoes) en kruiden (salie). Van smaak is dit wel een zeer mooie en fijne rosé met verbazend veel verscholen kracht. Zeer mineraal van afdronk met het citrus van bergamot. Gebruik deze wijn aub gastronomisch je zal er mee scoren!
   Punten: 86/100 – 18,95 €
   
2. Pietradolce Etna Bianco 2017
   100% Carricante – Inox.
   Bleekgoud, zuiver en helder. Mooie, fijne en uitnodigende neus. Witte perzik, kruisbes, grapefruit, kweepeer, pompelmoes, munt, amandel, rokerig en groenkruidig. Ook het mondgevoel kan bekoren ondanks zijn wat bescheiden aanzet. Na enige tijd in mond barst de wijn los. Het fijne citrusfruit komt opzetten, de mineraliteit is aanwezig en een fijnkruidig einde. Leuk is ook het licht vettige middenrif.
   Punten: 86/100 – 18,95 €
   
3. Pietradolce Archineri Etna Bianco 2017
   100% Carricante – Inox – Stokken van 100 tot 120 jaar oud.
   Helder en zuiver geelgoud. De geur is ingetogener dan de gewone Bianco maar komt na enige tijd in het glas mooi open en tot zijn recht. Verse ananas, peer, perzik en pompelmoes zijn het fruit van dienst. Kruidig, notig, vegetaal en rokerig. De smaak is van begin tot het einde omringd door een prachtige mineraliteit en aciditeit. Het is een verfijnde & gastronomische wijn die niet uitbundig van het prille begin aanwezig is maar die zich na enige tijd bijna bescheiden en verlegen helemaal prijs geeft.
   Punten: 87/100 – 33,99 €
   
4. Pietradolce Etna Rosso 2017
   100% Nerello Mascalese – 3 maanden rijping in tonneaux
   Wijn met een mooie kleurspiegel, granaatrood. De geur geeft bosaardbeitje, krieken, snoepjes, rozen, munt en laurier. Het bouquet komt verfijnd over. In de mond fragiele tannine en toonaangevende zuurtjes. De afdronk kent een bittertje dat net te dominant overkomt. Wat opvalt is dat deze ‘instap’ Pietradolce enorme moeilijkheden kent op te boksen tegen de Archineri Bianco.
   Punten: 80/100 – 18,95 €
   
5. Pietradolce Archineri Etna Rosso 2017
   100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in tonneaux
   Granaatrood en zuiver. Uitnodigende neus, licht vlezig en aards met fijne kruiden maar voornamelijk een waaier aan fruit. Al het kleine rode fruit dat je kan bedenken is bijna aanwezig. Het hout ruik je zonder dominant te zijn. De smaak toont die gekende verfijnde fragiliteit met toch tegen de aciditeit opboksende tannine. De afdronk is licht alcoholisch en mocht een tikkeltje langer dragen. De mineraliteit spreekt voor zich.
   Punten: 86/100 – 33,00 €
   
6. Pietradolce Santa Spirito Etna Rosso 2016
   100% Nerello Mascalese – 14 maanden rijping in tonneaux
   Lichte, zuivere en heldere kersenrode kleur. Het geurenboeket is divers en aantrekkelijk. Het gekende kleine rode fruit wordt bijgestaan door braambessen. Het florale speelt steeds mee op de achtergrond. Naast munt, oregano, peper en laurier ontdekken we ook een vleugje kaneel. De branderige aroma’s (chocolade en koffie) zijn geïntegreerd. Vlezig en animaal om af te ronden. In de smaak valt het op de fragiliteit weg is hoewel de verfijning wel degelijk aanwezig blijft. De kracht aan tannine wint in de Santa Spirito maar de zuren weren zich en bieden de nodige tegenwerking. Al bij al blijft er een sappigheid hangen in deze volle, gastronomische wijn.
   Punten: 88/100 – 33,99 €
   
7. Pietradolce Contrada Rampante Etna Rosso 2016
   Deze wijn werd reeds besproken in de globale Etna proeverij. Hoewel er een verschil in proeven van 2 jaar over heen is gegaan blijven de proefnotities grotendeels gelijk oplopen. Hij blijft nog steeds zijn enorme potentieel bieden.
   
8. Pietradolce Barbagali Etna Rosso 2015
   100% Nerello Mascalese – 20 maanden rijping in tonneaux
   Ik wist op voorhand dat de Barbagali in het glas zou zitten en dat is misschien niet het ideale. Ik ben immers fan van deze wijn en dan balanceer je vaak op het subjectieve. Kersenrood en helder. Een vat vol complexiteit. Het glas blijft eenvoudigweg geuren creëren. We ontdekken, viooltjes, rozen, aardbei, framboos, kers, peper, munt, jeneverbes, ceder, koffie, karamel en truffel. Man, dit is zo smakelijk! Prachtige tannine, sublieme frisheid, zwoelheid, lengte… deze wijn heeft het gewoonweg.
   Punten: 95/100 – 95,00 €

Het is duidelijk dat deze twee proeverijen maar een kleine afspiegeling zijn van wat er mogelijk is van Etna DOC. Ik kijk alvast uit naar meer moois hiervan in het glas!

Filed under: Haleluja | Tagged: amici, carricante, etna, graci, nerello, nerello mascalese, palari, passopisciaro, pietradolce, russo, Sicilia, tenuta di fessina, terre nere |